Spis treści
- Cel wprowadzenia fundacji rodzinnej do prawa polskiego
- Fundacja rodzinna a podatek od spadków i darowizn
- Fundacja rodzinna a podatek PIT
- Fundacja rodzinna na gruncie podatku CIT
Cel wprowadzenia fundacji rodzinnej do prawa polskiego
Fundacja rodzinna jest tworem dobrze znanym w zachodniej Europie. Polski ustawodawca, korzystając z wypracowanych tam mechanizmów, postanowił zaprojektować własne rozwiązanie w tym zakresie.
Jeżeli zastanowimy się nad główną funkcją oraz celem utworzenia takiej instytucji na gruncie prawa polskiego to należy podkreślić, że przede wszystkim ma ona zapewnić stabilność sukcesji oraz prowadzenia majątku przez kolejne pokolenia.
Przede wszystkim fundacja rodzinna ma być odrębnym bytem prawnym wyposażonym w osobowość prawną. Zgodnie z projektem ustawy o fundacji rodzinnej zarządza ona posiadanym majątkiem i zapewnia jego ochronę oraz spełnia świadczenia na rzecz wskazanego przez fundatora beneficjenta, w szczególności pokrywa koszty jego utrzymania lub kształcenia.
Fundacja tworzona będzie przez fundatora poprzez akt notarialny lub w formie testamentu. Taka fundacja będzie podlegała wpisowi do specjalnego rejestru. Co również istotne fundacja rodzinna nie będzie mogła prowadzić własnej działalności gospodarczej.
Fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie przeznaczone na realizację jej celów, którego wartość wynosi co najmniej 100 000 złotych. Mamy zatem określony w ustawie minimalny limit kwotowy.
Krąg beneficjentów fundacji rodzinnej oraz zakres ich uprawnień powinien być ustalany przez fundatora. Takim beneficjentem będzie mogła być zarówno osoba fizyczna, jak i organizacja pożytku publicznego. Ponadto fundacja rodzinna będzie posiadać własne organy: zarząd, radę protektorów oraz zgromadzenie beneficjentów.
| Fundacja rodzinna to osoba prawna, która podlega wpisowi do rejestru i dokonuje zarządu mieniem fundacji poprzez swoje organy w celu ustanowionym w akcie założycielskim przez fundatora. |
Fundacja rodzinna a podatek od spadków i darowizn
Przechodząc na grunt prawa podatkowego, należy wskazać, że nabycie świadczeń od fundacji rodzinnej będzie po stronie beneficjenta generowało obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków i darowizn. Taki obowiązek będzie powstawał z chwilą spełnienia świadczenia.
Ponadto w myśl projektowanego art. 4c ww. ustawy zwolnione od podatku będzie nabycie świadczenia fundacji rodzinnej przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę fundatora oraz przez fundatora, jeżeli przedmiotem świadczenia jest mienie wniesione do fundacji przez tego fundatora.
Jeżeli natomiast świadczenia będą nabywane przez inne osoby, które z opisanego zwolnienia skorzystać nie będą mogły, to takie nabycie będzie opodatkowane 19% stawką podatku od spadków i darowizn. W takiej sytuacji płatnikiem podatku (czyli osobą zobowiązaną do pobrania od podatnika i wpłacenia podatku do urzędu skarbowego) z tytułu nabycia świadczeń fundacji rodzinnej będzie fundacja.
| Nabycie świadczeń od fundacji rodzinnej będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Podatnikiem w tym przypadku będzie beneficjent. Ustawa przewiduje możliwość całkowitego zwolnienia od podatku dla członków najbliższej rodziny fundatora. W innym wypadku nabycie będzie podlegać opodatkowaniu 19% podatkiem. |
Fundacja rodzinna a podatek PIT
W zakresie podatku PIT projekt ustawy o fundacji rodzinnej przewiduje wprowadzenie zwolnienia od podatku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 105a ustawy PIT.
Zgodnie z tym przepisem wolny od podatku ma być dochód uzyskany ze zbycia udziałów w spółce kapitałowej, udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych oraz tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, otrzymanych z fundacji rodzinnej przez jej beneficjenta lub fundatora – w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn.
Opisane zwolnienie od podatku będzie zatem dotyczyć wyłącznie tych osób fizycznych, które były zobowiązane do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia świadczeń od fundacji rodzinnej.
| W przypadku dochodu uzyskanego ze sprzedaży udziałów w spółce kapitałowej, udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych oraz tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, otrzymanych z fundacji rodzinnej przez jej beneficjenta, który korzystał ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn konieczne będzie zapłacenie podatku PIT. |
Fundacja rodzinna na gruncie podatku CIT
Jak wskazaliśmy na wstępie, fundacja rodzinna będzie osobą prawną. To z kolei oznacza, że jako osoba prawna będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem CIT.
Przewidziano w związku z tym szczególne rozwiązania w zakresie obowiązków ewidencyjnych samej fundacji rodzinnej.
Otóż podatnik będący fundacją rodzinną, jest obowiązany:
- w prowadzonej ewidencji rachunkowej wyodrębnić rzeczy, prawa majątkowe oraz środki pieniężne otrzymane od każdego z fundatorów ze wskazaniem tych fundatorów;
- prowadzić ewidencję rachunkową w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) pochodzących z rzeczy, praw majątkowych oraz środków pieniężnych pochodzących od każdego z fundatorów z podziałem na fundatorów;
- prowadzić ewidencję rachunkową w sposób zapewniający ustalenie fundatora, od którego pochodzą środki przeznaczone na świadczenia przekazywane beneficjentowi, a także fundatorowi.
Najważniejszy z perspektywy samej fundacji będzie natomiast art. 12 ust. 4 pkt 4b ustawy CIT, który to stanowi, że do przychodów podlegających opodatkowaniu nie zalicza się przychodów otrzymanych przez fundację rodzinną od fundatora przeznaczonych na realizację celów tej fundacji oraz fundusz operatywny.
| Środki przeznaczone przez fundatora na utworzenie majątku fundacji rodzinnej nie będą dla samej fundacji stanowiły przychodu podatkowego. Powoduje to, że tego rodzaju wpłata będzie neutralna podatkowo. |
Prezentowane powyżej rozwiązania są obecnie w toku ścieżki legislacyjnej. Zgodnie z projektem ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2022 r. Nie jest jednak pewne czy do tego czasu uda się uchwalić ustawę w całości.
Planowane zmiany należy jednak ocenić pozytywnie, szczególnie jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że wielu podatników z Polski celem ochrony swojego majątku decyduje się na utworzenie fundacji rodzinnych poza granicami kraju (np. w Lichtensteinie).
pomoc@pitax.pl