Spis treści
Regulacje prawne pośrednio związane z testem przedsiębiorcy
Na wstępie zaznaczmy, że nie wprowadzono wprost żadnych przepisów, które zostałyby wprost określone jako „test przedsiębiorcy”. Ustawodawca zaproponował jednak rozwiązania, które w sposób pośredni pozwalają na przeprowadzanie takiej weryfikacji.
Zwrócić należy uwagę na treść art. 24 ust. 1e ustawy PIT, który podaje, że podatnicy wykonujący działalność gospodarczą prowadzący księgi, księgi rachunkowe lub ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych są obowiązani prowadzić te księgi i ewidencję przy użyciu programów komputerowych.
Dodatkowo podatnicy ci mają obowiązek przesyłać do urzędu skarbowego te księgi i ewidencję:
- według stanu na ostatni dzień miesiąca lub kwartału – w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po upływie odpowiednio tego okresu oraz
- po zakończeniu roku podatkowego w terminie do dnia upływu terminu określonego dla złożenia zeznania podatkowego rocznego
– za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej JPK.
Powyższe dotyczyć będzie zarówno podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, jak i na zasadach ogólnych.
Analogiczne rozwiązania przewidziano także dla przedsiębiorców, którzy zdecydowali się na ryczałt ewidencjonowany.
Dzięki powyższemu rozwiązaniu organy podatkowe uzyskają wgląd w miesięczne (lub kwartalne) zestawienie księgowe przedsiębiorców. To pozwoli im ocenić, czy przedsiębiorca świadczy usługi na rzecz jednego, czy też wielu kontrahentów.
W ten sposób fiskus będzie mógł zweryfikować, czy w danym przypadku mamy do czynienia z prowadzeniem „faktycznej” działalności gospodarczej, czy też z przypadkiem samozatrudnienia.
Oczywiście wpis do ewidencji działalności gospodarczej nie ogranicza podatnika do świadczenia usług wyłącznie na rzecz jednego przedsiębiorcy czy kilku przedsiębiorców. Zatem fakt świadczenia usług dla jednego podmiotu wcale nie oznacza, że nie mamy do czynienia z pozarolniczą działalnością gospodarczą.
Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, dane będą zbierane w celu zmniejszenia obciążeń przedsiębiorców związanych z prowadzeniem kontroli poprzez umożliwienie administracji skarbowej weryfikacji prawidłowości rozliczeń i wykrywania nadużyć w formie zdalnej – bez konieczności przeprowadzenia czynności na miejscu.
Proponowane rozwiązanie przyczyni się również do ułatwienia rozliczeń przedsiębiorców, ponieważ umożliwi podjęcie działań zmierzających w kierunku udostępnienia im usługi Twój e-PIT.
Podkreślenia przy tym wymaga, że obowiązek prowadzenia elektronicznie ksiąg i ich przesyłania, wejdzie w życie od 1 stycznia 2023 r. W konsekwencji dopiero od kolejnego roku możliwe będzie dokonywanie przez fiskus weryfikacji samozatrudnionych.
W rezultacie od tej daty fiskus uzyskiwać będzie na bieżąco informacje księgowe na temat zarówno podatku VAT, jak i podatków dochodowych podatników.
| Od 1 stycznia 2023 r. wprowadzony zostanie obowiązek przesyłania miesięcznych danych księgowych dotyczących podatku dochodowego w formie plików JPK. Na podstawie tych danych fiskus będzie mógł dokonywać testu samozatrudnionych. |
Skutki weryfikacji samozatrudnionych
Podstawowym skutkiem zakwestionowania prowadzonej działalności gospodarczej przez samozatrudnionych jest przyjęcie, że podatnik w rzeczywistości uzyskuje przychody ze stosunku pracy. Ten z kolei jest opodatkowany wyłącznie skalą podatkową określoną w art. 27 ust. 1 ustawy PIT.
Powoduje to, że uzyskane przychody nie mogą być opodatkowane w formie podatku liniowego ani też w formie ryczałtu ewidencjonowanego.
Może to okazać się szczególnie dotkliwe dla tych podatników, których dochody przekraczają próg podatkowy. Utrata prawa do podatku liniowego czy też ryczałtu ewidencjonowanego spowoduje, że zastosowanie znajdzie 32% stawka podatkowa.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na kwestię kosztów podatkowych. W przypadku działalności gospodarczej podatnik może za koszt uznać każdy wydatek, który wykazuje związek z prowadzoną działalnością i ma na celu uzyskanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. Nie ma w tym przypadku żadnego ogólnego limitu kosztów.
Natomiast zupełnie inaczej kwestia ta przedstawia się, jeżeli chodzi o stosunek pracy. W tym bowiem przypadku mamy określone stałe zryczałtowane koszty uzyskania przychodów.
Art. 22 ust. 2 ustawy PIT podaje bowiem, że przy zatrudnieniu na jednym stosunku pracy koszty wynoszą 250 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3000 zł. W konsekwencji wszelkie koszty ujmowane w rozliczeniu działalności gospodarczej zostaną przez fiskus podważone.
Poważne konsekwencje pojawiają się także w przypadku składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne. Przy zakwestionowaniu samozatrudnienia pojawia się konieczność dopłaty składek – to wypłacający wynagrodzenie jako płatnik zostanie pociągnięty do odpowiedzialności za zaległości względem ZUS.
| W przypadku weryfikacji samozatrudnionych i uznania, że nie prowadzą oni działalności gospodarczej, lecz uzyskują przychody ze stosunku pracy, należy liczyć się z poważnymi konsekwencjami w zakresie podatków oraz względem ZUS. |
Weryfikacja samozatrudnionych na większą skalę będzie dokonywana od 2023 r. Od tej bowiem daty przedsiębiorcy będą zobowiązani do przesyłania ksiąg podatkowych w wersji elektronicznej. Dzięki temu fiskus uzyska narzędzie do testowania przedsiębiorców pod kątem samozatrudnienia.
pomoc@pitax.pl