Spis treści
Kiedy powstaje strata podatkowa?
W pierwszej kolejności należy przedstawić jakimi cechami musi charakteryzować się strata podatkowa, której wartość można uwzględnić w kosztach uzyskania przychodu. W świetle ugruntowanego orzecznictwa sądowoadministracyjnego oraz stanowiska organów podatkowych możliwość pomniejszenia przychodu o wartość straty istnieje w razie kumulatywnego spełnienia następujących warunków:
Strata musi być związana z całokształtem prowadzonej działalności – oznacza to, że strata w środkach obrotowych przedsiębiorcy musi stanowić normalne następstwo prowadzonej działalności w danej branży. W tym kontekście należy uznać, iż inne będą okoliczności powstania straty w branży spożywczej, inne zaś dla dystrybutora sprzętu elektronicznego.
Powstanie straty musi stanowić rezultat niezawinionego działania podatnika – na gruncie analizowanego zagadnienia nie ulega wątpliwości, że strata podatkowa będąca wynikiem działań zbrojnych w Ukrainie nie należy do sfery wpływów podatnika. Należy jednak zwrócić uwagę, iż niewystarczające jest zakwalifikowanie jakiejkolwiek straty powstałej od 24 lutego 2022 roku do momentu zakończenia działań zbrojnych na wschodniej granicy jako stratą wynikającej z konfliktu w Ukrainie. Celem uwzględnienia jej w kosztach uzyskania przychodu należy wykazać związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy wojną w Ukrainie a powstałą stratą.
Przykład:
Polski przedsiębiorca jest eksporterem artykułów spożywczych na terenie Ukrainy. Głównymi jego kontrahentami są trzy przedsiębiorstwa umiejscowione w środkowej części Ukrainy. W wyniku zaistniałego konfliktu zbrojnego nie doszło do dostaw towarów na teren wschodniego sąsiada. Produkty spożywcze będące przedmiotem transakcji miały krótki termin przydatności, w związku z czym nie nadają się do dalszej odsprzedaży przez polskiego przedsiębiorcę. Dlatego należy uznać, iż strata powstała w ten sposób jest wynikiem niezawinionego działania przedsiębiorcy.
Właściwe udokumentowanie straty – uznanie wydatków za ciężar kosztów uzyskania przychodu każdorazowo winno być należycie udokumentowane. Oznacza to, że na potrzeby kontroli przedsiębiorca winien przedstawić umowę zawartą z kontrahentem na terenie Ukrainy, korespondencję z nim prowadzoną oraz potwierdzenie dokonania zamówienia towarów będących przedmiotem straty. Przedsiębiorca winien wykazać, iż konkretne towary będące przedmiotem rozliczanej straty stanowiły przedmiot transakcji z ukraińskim podmiotem, nie zaś z polskim kontrahentem, z którym zamówienie nie doszło do realizacji. Ponadto należy wskazać, że wykazywaniu straty winna towarzyszyć taka dokumentacja, jak np. protokół z zaistniałej straty, przyczyny jej powstania itp.
Konieczność podjęcia właściwych działań zabezpieczających przed powstaniem straty – celem spełnienia tego warunku, przedsiębiorca musi wykazać, iż spełnia standardy należytej staranności i dbałości o zabezpieczenie transakcji oraz jej przedmiotu.
Przykład:
Polski przedsiębiorca jest eksporterem wyrobów mięsnych na terenie Ukrainy. Transakcja, której przedmiotem były wyroby polskiego eksportera, nie doszła do skutku w wyniku braku kontaktu z kontrahentem z Ukrainy. Towar będący przedmiotem transakcji nie nadawał się jednak do odsprzedaży innemu przedsiębiorstwu z uwagi na brak przechowywania go we właściwych warunków – w rezultacie doszło do zepsucia towarów w krótszym terminie, aniżeli przy jego właściwym zabezpieczeniu. W takim wypadku warunek dotyczący powzięcia działań zabezpieczających przed powstaniem straty nie został spełniony.
Jak rozliczyć stratę podatkową?
Zasady rozliczania straty dla większości przedsiębiorców określa art. 9 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT). Zgodnie z jego brzmieniem, podatnik może w ramach danego źródła przychodów uwzględnić wysokość straty, która została poniesiona w danym roku podatkowym. W takiej sytuacji podatnikowi przysługuje możliwość:
- obniżenia dochodu uzyskanego z danego źródła przychodu w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Należy mieć na uwadze, że w takim wypadku kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty albo
- obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Pomniejszenie dochodu nie może w takim przypadku przekroczyć kwoty 5 000 000 zł. Nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach pięcioletniego okresu. Ponadto kwota obniżenia w którymkolwiek roku z tego okresu nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.
Kiedy nie rozliczymy straty?
Należy mieć na uwadze wyłączenia z możliwości uwzględnienia straty wedle reguł wskazanych powyżej zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o PIT. Zasady te nie będą miały zastosowania w sytuacji, gdy straty powstały:
- z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych,
- z odpłatnego zbycia walut wirtualnych,
- z niezrealizowanych zysków,
- ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego, z wyjątkiem strat z odpłatnego zbycia akcji.
pomoc@pitax.pl