Renta rodzinna a rozliczenie PIT

Spis treści

1. Renta rodzinna - czym jest renta rodzinna?
2. Kto ma prawo do renty rodzinnej?
3. Renta rodzinna w PIT - jak rozliczyć rentę rodzinna?
4. Renta przyznana rodzicom a rozliczenie PIT
5. Renta rodzinna przyznana dziecku
6. Renta rodzinna a ulga na dziecko i rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko

Renta rodzinna - czym jest renta rodzinna?

Renta rodzinna to świadczenie przyznawane przez organ rentowy (np. ZUS, KRUS) w przypadku gdy jeden z żywicieli rodziny (tato, mama, współmałżonek, czasami dziecko) zmarł, a w dniu śmierci miał ustalone prawo do emerytury lub do emerytury rolniczej - w przypadku KRUS.

Kto ma prawo do renty rodzinnej?

Uprawnieni do renty rodzinnej są:

1. Dzieci - dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione:

• do ukończenia 16 lat,
• w wieku 16-25 lat - pod warunkiem, że uczą się w szkole. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów,
• bez względu na wiek - gdy dziecko stałe się całkowicie niezdolne do pracy do momentu ukończenia 16 lat lub ukończenia 25 lat - gdy w tym czasie uczęszczało do szkoły.

Pod pojęciem "nauki w szkole" należy rozumieć naukę pobieraną w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym oraz eksternistycznym.

2. Owdowiały współmałżonek - współmałżonkowi prawo do renty przysługuje, gdy:

• w chwili śmierci jednego z małżonków drugi miał co najmniej 50 lat lub był niezdolny do pracy lub
• współmałżonek wychowuje co najmniej jedno dziecko (a także wnuka lub rodzeństwo) uprawnione do renty, które nie ukończyło 16 lat, a jeżeli się uczy - 18 lat lub jest całkowicie niezdolne do pracy.

Aby nabyć prawo do renty wystarczy spełnić co najmniej jeden z powyższych  warunków.

Renta przysługuje również wdowcom, którzy spełnią warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci współmałżonka lub od zaprzestania wychowywania ww. dzieci.

3. Rozwiedziony współmałżonek - rozwodnikom prawo do renty przysługuje, gdy żyjący współmałżonek:

• spełni warunki wymagane, jak dla współmałżonka owdowiałego (wymienione w pkt. 2) oraz
• wykaże, że w dniu śmierci zmarłego małżonka posiadał prawo do alimentów z jego strony ustalonych wyrokiem lub ugodą sądową.

Aby nabyć prawo do renty trzeba spełnić wszystkie powyższe warunki.

W przypadku braku wyroku lub ugody sądowej małżonka rozwiedzionego lub pozostającego w separacji, dla nabycia prawa do renty rodzinnej musi on wykazać, że w dniu śmierci zmarłego pomiędzy małżonkami rozwiedzionymi lub separowanymi istniał obowiązek alimentacyjny z mocy prawa oraz, że obowiązek ten był skonkretyzowany w drodze umowy lub był faktycznie realizowany.

4. Rodzice - rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli dziecko - ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania, a ponadto spełniają warunki takie jak dla owdowiałego małżonka (dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub wychowywania dzieci), wymienione w pkt. 2.

5. Wnuki i rodzeństwo - wnuki, rodzeństwo i inne dzieci mają prawo do renty, gdy spełniają warunki, jak dzieci własne (wymienione w pkt.1) oraz

• zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności oraz
• zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku oraz
• nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją - jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

Aby nabyć prawo do renty należy spełnić wszystkie powyższe warunki.

Do renty nie mają prawa dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

Renta rodzinna w PIT - jak rozliczyć rentę rodzinna?

Renta, na podstawie powyższych informacji, może być przyznana (czyli stanowić dochód) rodzicom oraz dzieciom. Z renty inaczej rozliczają się osoby pełnoletnie (rodzice lub dzieci po 18. roku życia) oraz dzieci niepełnoletnie. Otrzymywanie renty nie wpływa na ulgę na dzieci ani na rozliczenie PIT 2024 w trybie osoby samotnie wychowującej dziecko.

Renta przyznana rodzicom a rozliczenie PIT

Renta jest świadczeniem wypłacanym przez ZUS, KRUS itp. - dlatego na początku danego roku (styczeń, luty - nie później niż do końca lutego) organy rentowe wysyłają informacje o wysokości wypłaconej renty na PIT-11A (nie mylić z PIT-11) lub PIT-40A.

PIT-11A jest to informacja o dochodach, na podstawie, których musimy rozliczyć się z fiskusem do końca kwietnia. W tym celu dochody z renty musimy ująć w zeznaniu rocznym (PIT-37 lub PIT-36).

PIT-40A jest to już gotowe wyliczenie podatku, które zostało przesłane do urzędu. Jeśli nie mamy dochodów poza rentą i nie chcemy korzystać z żadnej ulgi, wysłać 1,5% dla OPP lub nie korzystamy z trybu rozliczenia jako osoba samotna - to nie musimy już wypełniać ani wysyłać PIT do urzędu skarbowego. Jeśli mamy inne dochody lub chcemy skorzystać z powyższych przywilejów, to musimy wypełnić zeznanie roczne (PIT-37 lub PIT-36) i wysłać do urzędu do końca kwietnia.

Wobec powyższego, gdy rodzic lub dziecko pełnoletnie otrzymywało rentę i każdy dostał swój PIT-11A/40A z ZUS lub z KRUS, to dochody takie mamy obowiązek rozliczyć w zeznaniu rocznym (PIT-37, PIT-36). Osobne zeznanie roczne rodzica i osobne zeznanie roczne dziecka pełnoletniego. Mając na względzie różnicę między PIT-11A a PIT-40A.

Renta rodzinna przyznana dziecku

Rentę może dostać dziecko niepełnoletnie lub pełnoletnie.

Jeżeli renta jest przyznana dziecku pełnoletniemu, to do rozliczeń z urzędem stosujemy takie same zasady, jak dla rodzica. Czyli dziecko pełnoletnie musi rozliczyć się z fiskusem wykazując swoje dochody z renty w zeznaniu rocznym. Wtedy rodzic wysyła swoje zeznanie PIT, a dziecko pełnoletnie swoje.

W przypadku, gdy rentę dostaje dziecko niepełnoletnie, to dochód dziecka rodzic musi doliczyć do swojego. Jeśli organ rentowy wystawia jeden PIT 40A/11A na imię i nazwisko rodzica, w którym ujmuje łącznie kwotę renty na rzecz małoletniego dziecka i na rzecz rodzica (renta małoletniego dziecka stanowi dochód rodzica) to rodzic wypełnia tylko swoje zeznanie roczne (PIT-37 lub PIT-36), w którym podaje całą kwotę renty. Do zeznania nie dołącza się PIT-M.

Jeśli organ rentowy wystawi informację PIT-11A/PIT-40A na imię i nazwisko dziecka – wtedy renta stanowi dochód dziecka, który należy doliczyć do dochodu rodzica w PIT-36 oraz dołączyć załącznik PIT/M.

Renta rodzinna a ulga na dziecko i rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko

Uzyskiwanie renty rodzinnej przez dziecko nie ma wpływu na ulgę prorodzinną ani na tryb rozliczenia jako osoba samotna. A zatem, gdy dziecko dostaje rentę rodzinną, to możemy rozliczyć ulgę na dziecko, jak i rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko - przy założeniu, że spełniamy warunki uprawniające nas do takiego rozliczenia.

Ulga prorodzinna przysługuje na:

• dzieci małoletnie (które nie są w związku małżeńskim) - bez względu na wysokość ich dochodów,
• na dzieci, które otrzymują zasiłek pielęgnacyjny, rentę socjalną (bez względu na ich wiek
  oraz dochody),
• na dzieci do 25. roku życia pod warunkiem, że dzieci te uczą się lub studiują oraz w danym roku podatkowym nie uzyskały dochodu wyższego niż 21 371,52 zł (do tych dochodów nie wlicza się renty).

Takie same warunki należy spełnić, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Powyższe informacje wskazują, że ulga na dziecko (lub rozliczenie osoby samotnej) nie jest zależne od renty, ani od jej wysokości (gdyż do kryterium 21 371,52 zł nie wlicza się renty). A zatem jeśli mamy dziecko uczące się, w wieku 18-25 lat, które otrzymywało tylko dochody z renty (nawet jeśli przekroczyły one kwotę 21 371,52 zł), to mamy prawo do ulgi na dziecko oraz do rozliczenia się jako osoba samotna.