Dochody małoletnich dzieci a PIT

Spis treści

1. Kim jest małoletni?
2. Jaki formularz dla dochodów dziecka?
3. Doliczenie dochodów dziecka do dochodów rodzica.
4. Dochody niepodlegające doliczeniu do dochodów rodziców.
5. Preferencyjne opodatkowanie dla osoby samotnie wychowującej dziecko.
6. Dochody dziecka a ulga prorodzinna
7. Informacje szczegółowe i przykłady

Kim jest małoletni?

Małoletnie dziecko - to takie dziecko, które nie uzyskało pełnoletności. Za pełnoletnią uważa się osobę fizyczna, która ukończyła 18 lat. W szczególnych przypadkach przed osiągnięciem tego wieku małoletni (kobieta) może także uzyskać pełnoletność przez zawarcie małżeństwa (kobieta musi mieć ukończone 16 lat). W przypadku gdyby małżeństwo zostało unieważnione, osoba nie straci pełnoletności.

Jaki formularz dla dochodów dziecka?

Dziecko może uzyskiwać zarówno dochody, które podlegają doliczeniu do dochodów rodziców i dochody niepodlegające doliczeniu do dochodów rodziców. Dotyczy to również dochodów zagranicznych.

Rodzic powinien:

• dochody podlegające doliczeniu do dochodów rodziców wykazać w swoim rozliczeniu PIT-36 oraz w załączniku PIT/M;
• dochody, które nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców wykazać w rozliczeniu PIT-37 (rozliczenie PIT dokonywane głównie w oparciu o formularze PIT-11, PIT-40A/PIT-11A) złożonym na imię dziecka (podpisanym przez rodzica)

Doliczenie dochodów dziecka do dochodów rodzica.

Co do zasady dochody małoletnich dzieci podlegają doliczeniu do dochodów rodzica. Rodzice (biologiczni lub adopcyjni) mają obowiązek doliczania dochodów małoletnich dzieci do swoich dochodów  wykazanych w rocznym rozliczeniu podatkowym, o ile przysługuje im prawo  dysponowania dochodami dzieci.

Prawa takiego nie mają np.:

• osoby pozbawione przez sąd władzy rodzicielskiej,
• rodzice pozbawieni zarządu nad majątkiem dziecka,
• opiekunowie prawni (np. dziadkowie lub inni krewni), którzy wyrokiem sądu zostali zobowiązani do wychowywania dzieci w przypadku np. śmierci ich rodziców,
• rodziny zastępcze.

W takim przypadku, jeśli dziecko uzyska jakiekolwiek dochody, koniecznym jest złożenie w imieniu dziecka odrębnego zeznania podatkowego, które podpisuje wyznaczony opiekun prawny (opiekunem nie musi być osoba z rodziny zastępczej).

Rozliczenie PIT 2024 z dzieckiem powinno uwzględniać dochody dziecka z tytułu:

• renty (za wyjątkiem renty rodzinnej),
• praw majątkowych,
• kapitałów pieniężnych,
• najmu,
• innych źródeł

Jeśli małoletnie dziecko uzyskuje dochody, które powinny być doliczone do dochodów rodziców w ich zeznaniu podatkowym i rodzice wykazują te dochody w rozliczeniu pit 2025(dot. roku podatkowego  2024) oraz w załączniku PIT/M, to  składają oni dwa odrębne załączniki PIT/M (po jednym załączniku każdy z nich), niezależnie od wybranego sposobu rozliczenia (łączne rozliczenie małżonków czy też odrębne).

Nie dotyczy to sytuacji, kiedy orzeczona jest separacja rodziców - w takim przypadku dochody dolicza się do dochodów osoby, która wychowuje dziecko.

Bez względu na liczbę dzieci, których dochody rodzic ma obowiązek doliczyć, każde z rodziców składa po jednym załączniku PIT/M. Wpisuje się w nim:  przychód,  koszty uzyskania tego przychodu,  dochód (lub stratę),  zaliczki od uzyskanych przez małoletnie dziecko przychodów podlegających łącznemu opodatkowaniu z przychodami rodziców. PIT/M należy wypełnić na imię i nazwisko rodzica. Po wypełnieniu PIT/M, rodzice przenoszą wynikający z załącznika dochód oraz sumę zaliczek do formularza PIT-36. 

Dochody niepodlegające doliczeniu do dochodów rodziców.

Jeśli małoletnie dziecko osiąga dochody, które nie mogą być doliczane do dochodów rodziców, rodzice lub opiekun prawny mają wówczas obowiązek złożenia odrębnego zeznania podatkowego na imię i nazwisko dziecka. Zeznanie takie wypełniają i podpisują w imieniu dziecka rodzice.

Do swoich dochodów rodzice nie mogą doliczyć dochodów:

• Z pracy dzieci :

  • ze świadczenia przez nie pracy m.in. na podstawie stosunku pracy, umów cywilnoprawnych (zlecenie, o dzieło), praktyk uczniowskich;

  • innej pracy (aktywności) dzieci, tj. np. z pozarolniczej działalności gospodarczej, ze sprzedaży waluty obcej, z autorstwa książki, z tytułu udzielania głosu (dubbing).

• Ze stypendiów wszelkiego rodzaju, tj. takich, których podstawą jest ustawa lub umowa cywilnoprawna.
• Z przedmiotów oddanych dzieciom do swobodnego użytku.
• Ze sprzedaży nieruchomości osoby małoletniej.

Jeżeli roczny dochód osiągnięty przez małoletnie dziecko nie przekroczy dwunastokrotności renty socjalnej (w 2024 jest to kwota 19 061,28 zł, to zgodnie z ogólnymi zasadami, nie będzie on podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie zwalnia to jednak rodzica lub opiekuna prawnego z obowiązku złożenia zeznania podatkowego.

W przypadku gdy dziecko uzyskuje zarówno dochody, które nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców (np. z umowy zlecenia) i dochody podlegające doliczeniu do dochodów rodziców, to rodzic powinien dochody, które nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców wykazać w PIT-37 złożonym na imię dziecka, natomiast dochody podlegające doliczeniu do dochodów rodziców wykazać w swoim PIT-36 oraz w załączniku PIT/M. 

Preferencyjne opodatkowanie dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Przy obliczaniu podatku od dochodów osoby samotnie wychowującej dziecko (wspólne opodatkowanie dochodów podobnie jak rozliczenie z małżonkiem) należy zauważyć, że nawet gdy rodzic nie uzyskuje dochodów, a dochody takie uzyskuje dziecko (oczywiście chodzi o dochody, które rodzic jest zobowiązany doliczyć do swoich dochodów), to rodzicowi przysługuje prawo do preferencyjnego opodatkowania. Rodzic może wówczas przy spełnieniu stosownych przesłanek skorzystać z różnych preferencji podatkowych. Najlepszym sposobem na rozlicznie PIT jest ulga podatkowa np.:

• Ulga na dziecko,
• Ulga na internet,
• Ulga rehabilitacyjna.

Dochody dziecka a ulga prorodzinna

Dziecko może zarobkować w danym roku podatkowym, a rodzic w dalszym ciągu będzie miał prawo odliczeń w pit  2024 z tytułu  ulgi prorodzinnej, o ile wysokość dochodów dziecka (do ukończenia 25 roku życia) nie przekroczy kwoty 19 061,28 zł na rok podatkowy. Jeżeli dziecko zarobi więcej niż wskazany limit, pit z ulgą na dziecko nie będzie mógł zostać złożony skutecznie przez podatnika. Kwota 19 061,28 zł przychodu małoletniego lub pełnoletniego dziecka dotyczy dochodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania.

Prawo do ulgi na dzieci straci rodzic, jeśli dziecko uzyska przychody opodatkowane na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego, podatku liniowego lub tonażowego.

Dochody uzyskiwane przez dziecko z tytułu najmu prywatnego opodatkowanego ryczałtem lub dochody ze zbycia nieruchomości, nie będą powodowały, że rodzic straci przez to ulgę prorodzinna, bez względu na to, ile dziecko zarobi na wynajmowaniu czy dzierżawie nieruchomości czy z tytułu jej sprzedaży. 

Informacje szczegółowe i przykłady

1. Jeżeli rodzice składają odrębne zeznania podatkowe, dochody małoletnich dzieci winny być doliczane po połowie każdemu z rodziców.

2. Właściwym formularzem rozliczenia pit łącznie z dochodami dziecka będzie PIT-36, nawet wtedy, gdy rodzic uzyskuje dochody wyłącznie za pośrednictwem płatnika, opodatkowane na zasadach ogólnych, według dwustopniowej skali podatkowej.

3. Jeśli zarówno rodzic, jak i małoletnie dziecko są uprawnieni do renty, organ rentowy wystawia jeden PIT 40A/11A na imię i nazwisko rodzica, w którym ujmuje łącznie kwotę renty na rzecz małoletniego dziecka i na rzecz rodzica (renta małoletniego dziecka stanowi dochód rodzica). W tej sytuacji rodzic nie dołącza do zeznania PIT/M. Jednakże w przypadku, gdy organ rentowy wystawi informację na imię i nazwisko dziecka – wówczas renta stanowi dochód dziecka, który należy doliczyć do dochodu rodzica poprzez załącznik PIT/M.

4. Dochód z najmu uzyskany przez małoletnie dziecko dolicza się do dochodu rodziców (jeśli rodzicom przysługuje prawo do pobierania pożytków z tego tytułu). Gdy rodzice nie uzyskują własnych dochodów z najmu – mogą wybrać w imieniu małoletniego dziecka opodatkowanie w formie ryczałtu. Jeżeli jednak rodzice uzyskują przychody z najmu i wybrali już wcześniej zryczałtowany podatek dochodowy, wówczas dochody małoletniego również opodatkowują na tej samej zasadzie. W takiej sytuacji każdy z rodziców składa odrębne zeznanie PIT-28 w swoim imieniu (a nie w imieniu dziecka), i wykazuje w nim połowę przychodów dziecka. Nie jest wówczas wymagany załącznik PIT/M.

5. W sytuacji, gdy małoletni osiąga dochody z odsetek od środków na rachunkach bankowych znajdujących się za granicą, rodzice wykazują podatek od tych odsetek i podatek zapłacony za granicą w PIT/36. W przypadku  odrębnych zeznań PIT-36, podatek każdy z rodziców wykazuje od połowy dochodów małoletniego. W przypadku dochodów z odsetek od środków na rachunkach bankowych znajdujących się za granicą rodzice nie składają PIT/M.

6. Stypendium, o ile nie mieści się w jednym ze zwolnień przedmiotowych, stanowi przychód z „innych źródeł”. W konsekwencji takie stypendium wykazuje się w PIT-37 składanym na imię i nazwisko dziecka. Zeznanie podpisują rodzice.

7. Jeżeli małoletnie dziecko uzyskało przychód z tytułu zbycia otrzymanych w spadku akcji i biuro maklerskie wystawiło PIT-8C, rodzice dziecka w swoim imieniu sporządzają dwa odrębne zeznania PIT-38 i wykazują w nich po połowie dochodu uzyskanego przez dziecko, wykazanego w PIT-8C.

8. Przychód uzyskany przez małoletnie dziecko z tytułu tantiem z praw autorskich jako przychód z praw majątkowych podlega łącznemu opodatkowaniu z dochodami rodziców i należy go doliczyć do dochodów rodziców w PIT-36 poprzez załącznik PIT/M. Ta sama zasada ma zastosowanie, gdy małoletnie dziecko odziedziczyło w drodze spadku prawa autorskie do muzyki (rodzic był kompozytorem). W takiej sytuacji dochód z tytułu tantiem podlega doliczeniu do dochodów żyjącego rodzica również w PIT-36.

9. Dochód uzyskany przez małoletnie dziecko z tytułu wynagrodzenia zmarłego rodzica jest przychodem z praw majątkowych i podlega doliczeniu do dochodów żyjącego rodzica w PIT-36 z załącznikiem PIT/M.

10. Zarobek uzyskany przez małoletnie dziecko np. ze sprzedaży przedmiotów należy wykazać w zeznaniu podatkowym w wierszu „Inne źródła”.

Dziecko małoletnie nabyło w serwisie internetowym telefon komórkowy (za 50 zł), który następnie sprzedało za 100 zł. Sprzedaż telefonu miała miejsce przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie. W takim przypadku wystąpi dochód, który podlega łącznemu opodatkowaniu z dochodami rodziców. Dochodem tym jest różnica pomiędzy przychodem 100 zł a kosztem jego nabycia - 50 zł. Przychód i koszty uzyskania przychodu związane z tymi transakcjami należy wykazać w załączniku PIT/M, a następnie wynikający z załącznika dochód przenieść do zeznania PIT-36.