Alimenty w deklaracji PIT

Spis treści

1. Zwolnienie z podatku alimentów na dzieci
2. Alimenty na rzecz innych osób
3. Ile wynosi podatek od alimentów?

Alimenty są to regularne, obligatoryjne świadczenia na rzecz osób fizycznych, wypłacane przez inne osoby fizyczne. Obowiązek alimentacyjny obejmuje najczęściej rodziców, ale też krewnych, małżonków, przysposabiających jak i powinowatych. Krewni w linii prostej, czyli rodzice, dziadkowie oraz dzieci, zobowiązani są do wzajemnej alimentacji w przypadku, jeżeli osoba uprawniona do takich świadczeń znajduje się w potrzebie.

Zwolnienie z podatku alimentów na dzieci

W art. 21.1.  ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na liście liczącej ponad 100 pozycji przychodów zwolnionych z podatku dochodowego  znajdziemy też alimenty.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są alimenty:

• na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

• na rzecz innych osób niż wymienione wyżej, otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.

Jeżeli na mocy powyższego przepisu alimenty na rzecz dzieci nie podlegają opodatkowaniu, nie trzeba rozliczać pit. W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wszystkie opodatkowane dochody dziecka do 18. roku życia powinny zostać ujęte w rocznym zeznaniu podatkowym rodzica, bądź opiekuna. Jednakże ze względu na to, że dochód uzyskiwany przez dziecko z tytułu alimentów pozostaje zwolniony z opodatkowania, rodzice również nie są zobowiązani do wykazywania go w swoim rocznym zeznaniu pit 37 czy pit 36.

W przypadku świadczeń przyznanych na rzecz dzieci nie ma limitu kwoty zwolnionej, czyli zwolnienie obejmuje alimenty zarówno gdy wynoszą np. 300 zł jak i 3000 zł .Nie ma w tym przypadku znaczenia, czy alimenty są płacone na podstawie wyroku sądu, ugody sporządzonej przed sądem, czy też w formie ugody prywatnej.

Alimenty na rzecz innych osób

Inaczej rzecz się ma z alimentami wypłacanymi na rzecz innych osób. Zwolnienie obejmuje tylko kwoty otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej i jest limitowane do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł. Aby skorzystać ze zwolnienia, oba warunki muszą być spełnione kumulatywnie. Kwot do 700 zł miesięcznie nie trzeba wykazywać w pit  2024. Jeśli natomiast osoba dorosła np. małżonek, rodzic, dziadek uzyskuje  alimenty wypłacane na podstawie prywatnego porozumienia, to kwoty te w całości należy wykazać w rocznej deklaracji podatkowej, gdyż podlegają w całości opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W przypadku alimentów przyznanych wyrokiem sądu lub na podstawie ugody sądowej  w rocznym rozliczeniu pit należy wykazać kwoty przekraczające 700 zł miesięcznie.

Przykład 1: Sąd przyznał byłej żonie alimenty od byłego męża w kwocie 1000 zł miesięcznie. Zwolnienie z podatku przysługuje świadczeniom alimentacyjnym do 700 zł miesięcznie, czyli rocznie maksymalnie 8400 zł.  Podatkiem dochodowym objęta będzie kwota 300 zł miesięcznie, czyli maksymalnie 3600 zł rocznie.

Należy tu podkreślić, że jest to limit miesięczny i bez znaczenia pozostaje fakt, czy alimenty zobowiązany wpłaca na bieżąco, czy z opóźnieniem – na przykład kilka zaległych rat w jednym miesiącu. Liczy się bowiem miesięczna zasądzona kwota. W praktyce często zdarzają się sytuacje wypłaty zaległych alimentów przez osobę zobowiązaną albo przez komornika..

Przykład 2: Alimenty w wysokości 600 zł miesięcznie przysądzone w 2010 roku na rzecz byłej żony od byłego męża nie były jej wypłacane. Komornik wyegzekwował je dopiero w 2012 roku. Opodatkowaniu podlegają przychody w momencie ich otrzymania. Jednak jako zaległe świadczenie nie będą podlegały podatkowi, gdyż stanowiły kwotę nieprzekraczająca 700 zł miesięcznie.

Należy tutaj zauważyć, że gdyby w skład wypłaconych kwot wchodziły odsetki za zwłokę, wtedy należałoby wyodrębnić należność główną, która byłaby zwolniona z podatku oraz odsetki za zwłokę, które stanowią przychód podlegający opodatkowaniu.Organy podatkowe są zdania, że otrzymane odsetki za zwłokę w wykonaniu zobowiązania alimentacyjnego  podlegają opodatkowaniu.

Przykład 3: Zasądzone przez sąd na rzecz pani Ireny alimenty to 600 zł miesięcznie. Zobowiązany do ich płacenia były mąż przez 11 miesięcy zalegał z płatnością. W dwunastym miesiącu przekazał łączną kwotę 7200zł. W tym przypadku mimo wysokiej łącznej kwoty uzyskanej w jednym miesiącu, u otrzymującej alimenty pani Ireny nie powstaje przychód do opodatkowania, gdyż nie została przekroczona kwota limitu miesięcznego (7200zł: 12= 600zł).

Przykład 4: Sąd  zasądził dla 23-letniej pani Iwony 500 zł miesięcznie alimentów od ojca. Przez dwa lata nie uzyskała faktycznie żadnych kwot, a w trzecim roku komornik wypłacił jej  w sumie 12 000 zł.  Gdy pieniądze wpłynęły na konto pani Iwona miała już ukończone 25 lat. Ponieważ jednak kwota zasądzonych alimentów nie przekraczała ustawowego limitu (700 zł miesięcznie) pani Iwona nie zapłaci podatku.

Kwoty uzyskanych alimentów podlegające opodatkowaniu wpisujemy w rocznym rozliczeniu pit 37 lub pit 36 (pit online) wraz z innymi dochodami stanowiącymi źródło przychodów (w rubryce „inne źródła”). Zgodnie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychody z innych źródeł wymienione są  m.in. alimenty.

Ile wynosi podatek od alimentów?

Podatek od alimentów nalicza się według zasad ogólnych, tj. skali podatkowej z programi podatku 18 %  lub 32 %. Musimy wykazać przychód i obliczyć podatek samodzielnie, gdyż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nakładają na osoby wypłacające alimenty obowiązków płatnika, czyli obliczenia, poboru i wpłacenia do organu podatkowego podatku dochodowego.  Nie otrzymamy więc informacji pit 11. Możemy natomiast otrzymać informację PIT-8C od komornika wypłacającego alimenty. Ale komornik nie zawsze musi wystawiać PIT-8C. Na formularzu tym sporządza się informację m.in. o przychodach z tzw. innych źródeł. Zalicza się do nich również alimenty. Świadczeń zwolnionych z opodatkowania nie trzeba jednak wykazywać  w PIT-8C, a alimenty najczęściej są wolne od podatku. Jeśli należny jest podatek, komornik nie pobiera zaliczek na podatek od wypłacanych świadczeń alimentacyjnych.  Podatek z tego tytułu trzeba zapłacić samodzielnie.

Od alimentów nie odprowadza się zaliczek w trakcie roku, dopiero po jego zakończeniu, czyli do 30 kwietnia następnego roku należy złożyć rozliczenie pit 37 lub pit 36 i wpłacić należny podatek. Można skorzystać z programu pit (program pit  2024, program pit 2025) oferowanego przez portal podatkowy.

Alimentów zwolnionych z opodatkowania nie należy w ogóle wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym. Wykazać trzeba jedynie ewentualną nadwyżkę ponad kwotę zwolnioną z podatku lub alimenty podlegające podatkowi.

W zeznaniu rocznym należy wykazać jedynie alimenty faktycznie wypłacone lub postawione do dyspozycji. Nie wykazuje się natomiast kwot zalegających, niezapłaconych. W myśl przepisów ustawowych przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku podatkowym pieniądze i wartości pieniężne oraz otrzymane świadczenia w naturze. Aby powstał przychód po stronie podatnika, świadczenie musi zostać otrzymane lub postawione do dyspozycji.

Przykład 5: Pani Helena zawarła ugodę przed sądem, na mocy której jej były mąż miał wypłacać alimenty w wysokości 500 zł miesięcznie. Jednak pani Helena odstąpiła od ich egzekwowania i mąż nie przekazywał żadnych kwot.

W tej sytuacji  przesłanka ustawowa nie została spełniona. Ponieważ pani Helena nie otrzymuje alimentów, po jej stronie nie występuje przychód podlegający opodatkowaniu.

Warto zauważyć, że w przypadku alimentów wpłacanych na rzecz małżonka chodzi o świadczenia pieniężne otrzymywane dla byłych współmałżonków, czyli już po ustaniu małżeństwa. Podczas trwania procesu rozwodowego czy po orzeczeniu separacji małżeństwo trwa, a zatem jakiekolwiek pieniądze przekazywane w tym czasie - np. przez męża na rzecz żony - nie mogą być traktowane jako alimenty i pozostają wolne od podatku dochodowego w całości. Dopiero po orzeczeniu rozwodu ich charakter się zmieni i będą świadczeniami  stanowiących opodatkowany przychód byłego współmałżonka (możliwe zwolnienie z podatku do 700 zł miesięcznie).

Wolne od podatku dochodowego są również świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. Świadczenia te są wypłacane z funduszu alimentacyjnego.

Alimenty wypłacane z zagranicy najczęściej są opodatkowane w kraju miejsca zamieszkania uprawnionego podatnika. Czasem bywa i tak, że jeśli w danym państwie, z którego wypłacane są alimenty, nie nalicza się od nich podatku dochodowego, to nie muszą być one wykazywane w Polsce w zeznaniu podatkowym.