Polski Ład – najważniejsze zmiany w podatku PIT

Spis treści

1. Ryczałt jako jedyna forma opodatkowania najmu prywatnego
2. Zmiana zasad opodatkowania sprzedaży aut wykupionych z leasingu
3. Likwidacja możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych
4. Ulga dla klasy średniej w PIT
5. Zwolnienie od podatku PIT przychodów osób wychowujących co najmniej czwórkę dzieci
6. Nowe progi podatkowe oraz nowa kwota wolna od podatku
7. Wspólne rozliczenie PIT małżonków już od pierwszego roku podatkowego
8. Doprecyzowanie przesłanek wykluczających ze wspólnego rozliczenia małżonków
9. Zwolnienie PIT dla emerytów i rencistów kontynuujących aktywność zawodową
10. Zwolnienie PIT dla osób fizycznych powracających do kraju
11. Odliczenie od podatku dla rodziców samotnie wychowujących dzieci

Ryczałt jako jedyna forma opodatkowania najmu prywatnego

W aktualnym stanie prawnym osoby fizyczne uzyskujące przychody z tzw. najmu prywatnego (określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy PIT) mogą wybierać pomiędzy opodatkowaniem na zasadach ogólnych a ryczałtem ewidencjonowanym.

Choć ryczałt daje możliwość skorzystania z niższych stawek podatkowych, to ewidentną zaletą zasad ogólnych jest prawo do uwzględnienia w rozliczeniu kosztów uzyskania przychodów. Chodzi zatem o wszelkie wydatki, które pomniejszają przychód uzyskiwany z tytułu najmu.

Powyższa opcja wyboru formy opodatkowania zostanie zniesiona, ponieważ nowe brzmienie art. 9a ust. 6 ustawy PIT jednoznacznie wskazuje, że jedyną formą opodatkowania najmu prywatnego będzie ryczałt ewidencjonowany.

Osoby fizyczne wynajmujące prywatne nieruchomości stracą zatem możliwość uwzględniania jakichkolwiek kosztów podatkowych w rozliczeniu podatkowym przychodu z tego źródła.

Zmiana zasad opodatkowania sprzedaży aut wykupionych z leasingu

W kontekście zagadnienia opodatkowania sprzedaży aut wykupionych z leasingu należy wskazać, że obecnie podatnicy mogą bez podatku sprzedać samochód wykupiony z leasingu firmowego do majątku prywatnego po upływie pół roku. To niewątpliwie korzystne rozwiązanie ulegnie zmianie, a okres, po którym podatek PIT od zbycia auta nie wystąpi, ulegnie znacznemu wydłużeniu.

W myśl art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy PIT wycofane z majątku firmowego rzeczy ruchome użytkowane uprzednio na podstawie umowy leasingu nie będą podlegać opodatkowaniu, jeżeli między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia upłynęło 6 lat.

Takie rozwiązanie spowoduje, że osoby fizyczne, które wykupiły z leasingu i wycofały do prywatnego mienia samochody osobowe, będą mogły dokonać odpłatnego zbycia dopiero po upływie okresu sześcioletniego.

Likwidacja możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych

Kolejną niekorzystną zmianą dla podatników jest likwidacja amortyzacji od nieruchomości mieszkalnych.

Zgodnie z nową treścią art. 22c pkt 2 ustawy PIT amortyzacji nie podlegają budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy.

Zauważmy, że wykluczenie z kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych dotyczy zarówno tych nieruchomości, które są wykorzystywane w ramach najmu prywatnego, jak i tych, które są wykorzystywane w działalności gospodarczej.

Nie zmienią się natomiast zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości użytkowych. Powyższy przepis nie obejmuje swoim zakresem tej grupy składników majątkowych.

Ulga dla klasy średniej w PIT

Przechodząc zaś do pozytywnych zmian w ramach Polskiego Ładu możemy wskazać na ulgę dla klasy średniej

W założeniu będzie ona dotyczyła osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (ale również i stosunek służbowy, praca nakładcza i spółdzielczy stosunek pracy). Zauważmy zatem, że ulga ta nie obejmuje swoim zakresem osób zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło czy umowy cywilnoprawnej.

Na skutek naniesionych poprawek do projektu ustawy ulga ta będzie również obejmować podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach określonych w art. 27 ustawy PIT.

Ulga ta została także obwarowana limitem przychodów ze wskazanych źródeł. Będą bowiem mogli z niej skorzystać ci podatnicy, których roczne przychody będą mieściły się w przedziale między 68 412 zł a 133 692 zł.

Jeżeli chodzi natomiast a aspekty praktyczne, to trzeba podkreślić, że ulga ta polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania (a nie od podatku) określonej kwoty wyliczonej wg konkretnego wzoru wskazanego w ustawie PIT.

Zasadniczo im większy przychód uzyskany ze stosunku pracy (o ile mieści się w limicie), tym większa jest kwota do odliczenia.

Zwolnienie od podatku PIT przychodów osób wychowujących co najmniej czwórkę dzieci

Ciekawym przepisem jest nowy art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy PIT, który wskazuje, że zwalnia się od podatku przychody podatnika do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, osiągnięte:

• ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy,
• z umów zlecenia,
• z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zwolnienie dotyczy podatnika, który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało lub sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu, lub umowy zawartej ze starostą, a w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci – wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo sprawował funkcję rodziny zastępczej.

W przypadku spełnienia kryterium co do liczby dzieci (co najmniej czworo) podatnik jest zwolniony od podatku w zakresie ww. źródeł przychodów. Trzeba przy tym podkreślić, że kwota zwolnienia jest limitowana i wynosić będzie 85 528 zł. W rezultacie nadwyżka ponad tą kwotę podlegać będzie opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Nowe progi podatkowe oraz nowa kwota wolna od podatku

Znowelizowano również jeden z najbardziej istotnych przepisów w ramach ustawy PIT, jakim jest art. 27 określający stawki oraz progi podatkowe.

Nowa treść wskazuje, że do wysokości podstawy opodatkowania wynoszącej 120 000 zł stawka podatku wyniesie 17% minus kwotę zmniejszającą podatek, tj. 5100 zł. Nadwyżka ponad 120 000 zł będzie podlegać opodatkowaniu stawką 32%. Sprawia to, że zwiększeniu ulegnie próg podatkowy z dotychczasowych 85 528 zł do 120 000 zł. Co istotne została także znacznie zwiększona kwota wolna od podatku, która wyniesie 30 000 zł (5100 / 0,17).

W konsekwencji osoby, których roczna podstawa opodatkowania nie przekroczy kwoty 30 000 zł, nie będą w ogóle zobowiązane do zapłaty podatku dochodowego PIT.

Wspólne rozliczenie PIT małżonków już od pierwszego roku podatkowego

Aktualnie obowiązujące przepisy dają prawo do wspólnego rozliczenia małżonków za ten rok podatkowy, w którym małżonkowie przez cały okres pozostawali w związku małżeńskim. Powodowało to, że wspólne rozliczenie podatkowe nie było możliwe w roku zawarcia związku małżeńskiego.

Powyższa sytuacja ulegnie zmianie na skutek wprowadzenia nowych przepisów w ramach Polskiego Ładu. Wspólne rozliczenie małżonków ma być możliwe również dla tych osób, które pozostają we wspólności małżeńskiej od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego – w przypadku, gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego.

Dzięki takiemu rozwiązaniu już w pierwszym roku podatkowym małżonkowie mogą rozliczyć się wspólnie.

Doprecyzowanie przesłanek wykluczających ze wspólnego rozliczenia małżonków

Liczne problemy i niejasności wiązały się do tej pory z sytuacją podatników prowadzących działalność gospodarczą, którzy jako formę opodatkowania wybrali podatek liniowy. Zasadniczo taki wybór wykluczał możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem.

Problematyczny był jednak przypadek, w którym podatnicy, którzy wybrali podatek liniowy, a przy tym nie uzyskali żadnego przychodu z działalności gospodarczej (np. z uwagi na zawieszenie działalności). W takich okolicznościach fiskus konsekwentnie odmawiał prawa do wspólnego rozliczenia.

Nowe brzmienie przepisów w sposób wyraźny wskazuje, że wyklucza się możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem w sytuacji, gdy podatnik uzyskuje przychody lub koszty podatkowe z takiej działalności. Chodzi zatem o faktyczne prowadzenie działalności w formie podatku liniowego.

Natomiast w sytuacji, gdy podatnik wybrał tę formę opodatkowania, ale rzeczywistej działalności nie prowadzi – nie będziemy mieli do czynienia z przesłanką wykluczającą wspólne rozliczenie.

Zwolnienie PIT dla emerytów i rencistów kontynuujących aktywność zawodową

Kolejne ciekawe rozwiązanie zostało przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy PIT. Przepis ten zwalnia od podatku przychody do kwoty 85 528 zł uzyskane w roku podatkowym przez emerytów i rencistów, którzy zdecydowali się kontynuować aktywność zawodową w postaci stosunku pracy, umów zlecenia oraz pozarolniczej działalności gospodarczej i nie pobierają renty ani emerytury. Zapis ten dotyczy podatników po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiet i 65. roku życia w przypadku mężczyzn

Zwolnienie PIT dla osób fizycznych powracających do kraju

Ostatnie istotne zwolnienie podatkowe, na które należy zwrócić uwagę to art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy PIT. W świetle tego przepisu wolne od podatku są przychody podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł i osiągnięte:

• ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy;
• z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8;
• z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zwolnienie dotyczy czterech kolejno po sobie następujących lat podatkowych, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł swoje miejsce zamieszkania do kraju. Mamy zatem do czynienia ze zwolnieniem podatkowym, które trwa przez cztery lata podatkowe, a w każdym roku zwolnione są przychody do wysokości wskazanego limitu kwotowego.

Musimy jednak zaznaczyć, że to obszerne zwolnienie podatkowe związane z przeniesieniem ośrodka interesów życiowych na teren RP obwarowane jest licznymi warunkami. Jak bowiem czytamy w art. 21 ust. 43 ustawy PIT, stosowane jest ono pod warunkiem, że:

1. w wyniku przeniesienia miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podatnik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu;
2. podatnik nie miał miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie obejmującym:
   1. trzy lata kalendarzowe poprzedzające bezpośrednio rok, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
   2. okres od początku roku, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do dnia poprzedzającego dzień, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3. podatnik:
   1. ma obywatelstwo polskie, Kartę Polaka lub obywatelstwo innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej, lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, lub
   2. miał miejsce zamieszkania:
      1. nieprzerwanie co najmniej przez okres, o którym mowa w pkt 2, w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej, Australii, Republice Chile, Państwie Izrael, Japonii, Kanadzie, Meksykańskich Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Republice Korei, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Stanach Zjednoczonych Ameryki, lub
      2. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat kalendarzowych poprzedzających okres, o którym mowa w pkt 2;
4. podatnik posiada certyfikat rezydencji lub inny dowód dokumentujący miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w okresie niezbędnym do ustalenia prawa do tego zwolnienia;
5. podatnik nie korzystał uprzednio, w całości lub w części, z tego zwolnienia – w przypadku podatników, którzy ponownie przeniosą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Powyższe zwolnienie ma stanowić zachętę dla Polaków mieszkających za granicą do powrotu do kraju. Jednocześnie wprowadzone zastrzeżenia mają na celu zapobieżenie sytuacjom, w których dochodziłoby do nadużywania tego narzędzia podatkowego.

Odliczenie od podatku dla rodziców samotnie wychowujących dzieci

Z ustawy PIT zniknęła możliwość odliczania od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne. Z drugiej jednak strony w art. 27ea ustawy PIT uregulowano warunki uprawniające do odliczenia kwoty 1500 zł od obliczonego podatku rocznego.

Prawo do skorzystania z takiej preferencji podatkowej przysługuje łącznie:

1. podatnikowi, który jest:
   1. panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką albo rozwodnikiem;
   2. osobą, w stosunku, do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów;
   3. osobą pozostającą w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności;
2. podatnikowi, który samotnie wychowuje dzieci:
   1. małoletnie;
   2. pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
   3. pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w krajowych lub zagranicznych przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe.

Zastosowanie powyższej ulgi nie ogranicza prawa podatnika do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Wprowadzone zmiany w podatku PIT w ramach Polskiego Ładu z pewnością można określić jako rewolucyjne. Nowe przepisy dotyczyć będą zarówno przedsiębiorców, jak i osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Warto zatem szczegółowo analizować nowe przepisy w kontekście rozliczenia podatku PIT od przyszłego roku.