Podatek od deszczu – rozszerzony obowiązek na nowe podmioty

Spis treści

1. Dotychczasowe regulacje
2. Projektowane zmiany
3. Wysokość opłaty
4. Podmioty zobowiązane i termin płatności
5. Podsumowanie

Dotychczasowe regulacje

W dniu 12 sierpnia 2020r. opublikowany został projekt ustawy o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy (dalej jako Projekt). Regulacje te skierowane są głównie do podmiotów sektora publicznego oraz jednostek samorządu terytorialnego. To one mogą być inwestorami przedsięwzięć mających na celu minimalizację negatywnych skutków suszy.

Projekt ten wprowadza także nowelizację ustawy z dnia 20 lipca 2017r. – Prawo wodne (Dz. U. 2020r., poz. 310 ze zm., dalej jako PrW), gdzie nowe przepisy rozszerzają obowiązujący dotychczas zakres opłat związanych z tzw. usługami wodnymi. Zostały one szeroko zdefiniowane w art. 268 i nast. PrW i obecnie dotyczą przede wszystkim podmiotów prowadzących działalność, które aktywnie pobierają lub odprowadzają wody nadziemne oraz podziemne.

Dotychczasowy art. 269 ust 1 pkt 1 PrW wskazuje, iż opłatę za usługi wodne uiszcza się także za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej. Przy czym opłaty tej nie ponosi się za jezdnie dróg publicznych i dróg kolejowych. Nie ponoszą jej także kościoły i inne związki wyznaniowe oraz urzędy morskie.

Projektowane zmiany

Ustawodawca w sposób istotny rozszerza w Projekcie krąg podmiotów, które zobowiązane będą do uiszczania opłaty. Nowe brzmienie art. 269 ust 1 pkt 1 PrW wskazuje, że opłatę za usługi wodne uiszcza się także za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej. Zniesiono zatem ograniczenie powierzchni nieruchomości, do których opłatę stosuje się. Skutkuje to koniecznością jej ustalenia w przypadku każdej nieruchomości, która prowadziłaby do zmniejszenia retencji.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia retencji. Odwołując się do słownikowego znaczenia tego terminu, należy rozumieć retencję jako magazynowanie wody opadowej na powierzchni ziemi, w gruncie oraz w zbiornikach naturalnych i sztucznych. W konsekwencji wszelkiego rodzaju budynki i budowle, które ze względu na swoją konstrukcję uniemożliwiają przenikanie wody do gruntu, objęte będą nową opłatą.

Dotychczasowa wysokość opłaty uzależniona była od posiadania na nieruchomości odpowiednich urządzeń do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych i wahała się od 10 groszy do 1 zł za metr kwadratowy na rok.

Wysokość opłaty

Znowelizowanatreść art. 270 ust 7 PrW wskazuje, że wysokość opłaty za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej zależy odpowiednio od wielkości powierzchni uszczelnionej, rozumianej jako powierzchnia zabudowana wyłączona z powierzchni biologicznie czynnej oraz zastosowania kompensacji retencyjnej. Tym samym dwie przesłanki determinować będą wysokość opłaty: powierzchnia zabudowana (powierzchnia uszczelniona) oraz kompensacja retencyjna. Wysokość opłaty ustalana będzie jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, wyrażonej w metrach kwadratowychwielkości utraconej powierzchni biologicznie czynnej oraz czasu określonego w latach.

Stawki maksymalne opłaty zostały ustalone następująco:

• bez urządzeń do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 1,50 zł za 1 m2 na 1 rok,
• z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności do 10% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 0,90 zł za 1 m2 na 1 rok,
• z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności od 10 do 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 0,45 zł za 1 m2 na 1 rok.

Jak wskazuje powyższe zestawienie, ustawodawca nie tylko nałożył opłatę na większą grupę podmiotów, ale również istotnie podniósł jej stawki.

Podmioty zobowiązane i termin płatności

Zgodnie z art. 298 pkt 2 PrW podmiotami zobowiązanymi do uiszczania opłaty są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

• właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
• posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
• użytkownikami wieczystymi gruntów,
• posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,

- które na skutek wykonywania robót i obiektów mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej doprowadziły do zmniejszenia tej retencji.

Zgodnie z nowymi przepisami wpływy z tej opłaty stanowią w 75% przychód Wód Polskich, a w 25% dochód budżetu właściwej gminy, przy czym co najmniej 80% tego przychodu gmina zobowiązana jest przeznaczyć na rozwój retencji wód opadowych w zlewni obejmującej obszar tej gminy.

Wysokość opłaty ustala wójt, burmistrz lub prezydent miasta oraz przekazuje podmiotom obowiązanym do uiszczenia opłaty informację, która zawiera również sposób jej kalkulacji (art. 272 ust 22 PrW). Zobowiązany do jej uiszczenia ma na to 14 dni. W przypadku braku płatności, organ samorządu terytorialnego wydaje decyzję określającą wysokość opłaty. Jest ona natychmiast wykonalna, gdyż złożenie odwołania nie wstrzymuje jej wykonania.

Podsumowanie

Nowy obowiązek niewątpliwie prowadzić będzie do wzrostu obciążeń przede wszystkim osób fizycznych. W szczególności dotknie to mieszkańców domów jednorodzinnych, którzy zobowiązani będą do uiszczania płaty od podjazdów, parkingów i innych terenów, które nie przepuszczają wód opadowych. 

Częściowym złagodzeniem tych obciążeń może być realizacja inwestycji w powstawanie przydomowych oczek wodnych i instalacji przechwytujących deszczówkę, które to działania są obecnie dofinansowywane przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska – program Moja woda.