Obowiązki podatkowe PIT w czasie zawieszenia działalności gospodarczej

Spis treści

1. Zawieszenie działalności gospodarczej a przychód podatkowy
2. Koszty ponoszone w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

Zawieszenie działalności gospodarczej a przychód podatkowy

Zagadnienie zawieszenia działalności gospodarczej regulowane jest w ustawie Prawo przedsiębiorców, gdzie podano, że przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na dowolny czas, nie krótszy jednak niż 30 dni.

Co uzasadnione, w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że przedsiębiorca może osiągać określone przychody, które wynikają z umów oraz wierzytelności zawartych jeszcze przed okresem zawieszenia działalności. W myśl tego przepisu w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca m.in.:

• może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
• może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
• może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
• może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Przykładowo, jeżeli podatnik zawarł umowę najmu nieruchomości i zawiesił działalność gospodarczą, to w okresie zawieszenia nadal może uzyskiwać przychody z najmu. Podobnie w okresie działalności gospodarczej podatnik może dokonać sprzedaży środka trwałego, czy też może uzyskiwać przychody z instrumentów finansowych.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 44 ust. 10 ustawy PIT w okresie zawieszenia działalności gospodarczej nie stosuje się regulacji określających obowiązek zapłaty miesięcznych zaliczek na podatek. W konsekwencji przedsiębiorca jest zwolniony z obowiązku wpłaty miesięcznych zaliczek na podatek, co jednak nie oznacza, że jest również zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. Podatek od przychodów uzyskiwanych w czasie zawieszenia działalności gospodarczej należy opłacić w zeznaniu rocznym.

Należy także wskazać, że żadne przepisy nie zwalniają przedsiębiorcy z obowiązku składania rocznego zeznania podatkowego. Niezależnie zatem czy w okresie zawieszenia podatnik osiągnął jakiekolwiek przychody, czy też nie – nadal należy pamiętać o składaniu rocznego zeznania podatkowego w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

W okresie zawieszenia działalności gospodarczej nie można jedynie uzyskiwać bieżących przychodów. Natomiast dopuszczalne jest uzyskiwanie przychodów wynikających z wcześniejszych zdarzeń gospodarczych.

Koszty ponoszone w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

Tak samo, jak w przypadku przychodów, możliwe jest ponoszenie wydatków. Typowym przykładem będzie w tym przypadku wydatek na raty leasingowe, sam fakt zawieszenia działalności gospodarczej nie zwalnia bowiem podatnika z obowiązku opłacania wydatków wynikających z zawartej umowy leasingu.

Pojawia się zatem pytanie, czy takie wydatki mogą stanowić koszt uzyskania przychodów.

Odpowiedź na tak postawione pytanie jest twierdząca. Jak bowiem wynika z treści art. 22 ust. 1 ustawy PIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Tak ponoszone wydatki obciążają bieżące okresy, w których są wydatkowane. Nie ma bowiem regulacji w ustawie PIT, które wyznaczałyby inny moment ujmowania wydatków w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.

Również w okresie zawieszenia działalności gospodarczej podatnik ma obowiązek prowadzenia księgi przychodów i rozchodów. Sięgając bowiem do treści rozporządzenia MF w sprawie prowadzenia KPIR nie odnajdujemy tam przepisów, które pozwalałyby na zaniechanie odnotowywania zdarzeń gospodarczych w KPIR w czasie zawieszenia działalności gospodarczej.

Dodatkowo trzeba także zwrócić uwagę na treść art. 22c pkt 5 ustawy PIT – nie podlegają amortyzacji składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, w której te składniki były używane. Przesłanką powodującą niemożność dokonywania odpisów amortyzacyjnych od składników majątku trwałego jest więc celowa rezygnacja.

W takiej sytuacji składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tej działalności.

Warto podkreślić, że powyższa regulacja odnosi się do zaprzestania prowadzenia działalności na skutek zawieszenia.

Jak możemy przeczytać w wyroku NSA z dnia 07.12.2012 r., II FSK 868/11, jeżeli przez pewien czas podatnik, z uwagi na czynniki całkowicie od niego niezależne (a takimi są warunki pogodowe) nie może wykorzystywać sprzętu budowlanego, to nie oznacza to, że nie stanowią one środków trwałych. Skoro środki trwałe zostały prawidłowo wprowadzone do ewidencji i są wykorzystywane w ciągu roku podatkowego, to nie można przyjąć, by istniała podstawa do wyłączenia odpisów amortyzacyjnych w okresie, kiedy one nie są przejściowo wykorzystane.

Możemy zatem stwierdzić, że art. 22c pkt 5 ustawy PIT nie dotyczy składników, które tylko czasowo nie są wykorzystywane do prowadzonej działalności gospodarczej (np. w okresie ich wyłącznego wykorzystywania w działalności rolniczej), co oznacza, że co do zasady w tym okresie składniki te podlegają amortyzacji.

Oprócz obowiązków w okresie zawieszenia działalności gospodarczej podatnika ma również prawo do ujęcia w kosztach ponoszonych wydatków, które wynikają z zobowiązań zaciągniętych jeszcze przed okresem zawieszenia.

Przechodząc do podsumowania naszej dzisiejszej analizy, możemy stwierdzić, że zawieszenie działalności gospodarczej nie oznacza, że wszelkie działania podatnika w okresie zawieszenia są neutralne podatkowo pod kątem podatku dochodowego od osób fizycznych. Również w tym przypadku podatnik może bowiem uzyskiwać przychody z tejże działalności, jak i może ponosić wydatki kwalifikowane jako koszty uzyskania przychodów.