Małe zakupy bez split payment - MPP na fakturach

Spis treści

1. Co to jest split payment i kiedy należy go stosować?
2. Mała faktura, czy mała transakcja – kiedy split payment nie jest obowiązkowy?
3. Adnotacja „MPP” na fakturach poniżej 15 000 zł
4. Małe zakupy bez split payment obarczone są jednak pewnym ryzykiem

Co to jest split payment i kiedy należy go stosować?

Podzielona płatność ma na celu zabezpieczenie budżetu Państwa przed niewywiązywaniem się podatników ze swoich zobowiązań w VAT i polega na ich regulowaniu w ten sposób, że kwota netto z faktury wpływa na rachunek rozliczeniowy kontrahenta, z kolei kwota VAT, na przypisany do konta rozliczeniowego rachunek, którym nie można swobodnie dysponować, tzw. rachunek VAT. 

Co istotne, regulowanie zobowiązań i przyjmowanie należności w tej formie możliwe jest wyłącznie za pomocą firmowych rachunków bankowych, ponieważ tylko dla takich rachunków banki mają obowiązek prowadzić konto VAT. Oznacza to, że niektórzy przedsiębiorcy nie mogą już korzystać z osobistych rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych (ROR), gdyż nie umożliwiają one przyjmowania i dokonywania płatności w split payment.

Obowiązkowo split payment należy stosować wówczas, gdy jednocześnie zaistnieją następujące okoliczności:

1. Wartość brutto faktury przekracza 15 000 zł;

2. Przedmiotem transakcji są towary i usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (m.in. wyroby stalowe, elektronika, usługi budowlane);

3. Wystawcą faktury jest czynny podatnik VAT, a odbiorcą jest podatnik w rozumieniu ustawy o VAT (zatem do regulowania zobowiązań w split payment zobowiązani są również podatnicy zwolnieni).

Jeżeli zaistnieją wyżej wymienione warunki, wówczas faktura winna zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności” (dalej: MPP).

Mała faktura, czy mała transakcja – kiedy split payment nie jest obowiązkowy?

Kwota 15 000 zł wzbudzała liczne kontrowersje, ponieważ interpretacja najnowszych przepisów mogła sugerować, że zamiarem ustawodawcy było wprowadzenie obowiązku stosowania split payment także dla transakcji na kwotę 15 000 zł lub wyższą (np. umowa na roboty budowlane na 20 000 zł udokumentowana dwoma fakturami po 10 000 zł). 

W objaśnieniach podatkowych z dnia 23 grudnia 2019 r. wydanych przez Ministerstwo Finansów doprecyzowano, że chodzi wyłącznie o faktury na kwotę przekraczającą 15 000 zł brutto. Warto więc zapoznać się z objaśnieniami podatkowymi dotyczącymi mechanizmu podzielonej płatności, ponieważ pomagają lepiej zrozumieć przedmiotową materię oraz doprecyzowują niejasności wynikające z najnowszych przepisów.

Adnotacja „MPP” na fakturach poniżej 15 000 zł

Powszechną praktyką w obrocie gospodarczym, stało się zamieszczanie przez wielu przedsiębiorców adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” na każdej fakturze, co sugerowałoby, że dokonanie płatności w split payment jest obowiązkowe także w przypadku faktury na kwotę nieprzekraczającą 15 000 zł. 

Takie adnotacje na „małych fakturach” nie obligują do stosowania podzielonej płatności, co zostało również podkreślone we wspomnianych wyżej objaśnieniach podatkowych: Nie jest sankcjonowane umieszczanie na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” mimo braku takiego obowiązku. Jeżeli nabywca otrzyma taką fakturę to nie ma obowiązku uregulowania takiej faktury w MPP. Jest to ważna informacja, w szczególności dla podmiotów, które nie posiadają firmowych rachunków bankowych i w dalszym ciągu stosują na potrzeby działalności gospodarczej konta osobiste. Brak obowiązku regulowania danego zobowiązania w split payment, pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”, nie będzie rodzić u nabywcy konsekwencji finansowych w postaci sankcji wynoszącej 30% VAT wykazanego na danej fakturze, przypadającego na towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (art. 108a ust. 7 ustawy o VAT).

Dlaczego sprzedawcy często zamieszczają adnotacje w sytuacji, w której przepisy tego nie wymagają?  Odpowiedź jest prosta – z uwagi na sankcje. Ustawodawca przewidział również analogiczną sankcję (wynoszącą 30% podatku VAT) także dla dostawców, którzy wystawią fakturę bez adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” w przypadku, gdy przepisy tego wymagają. W obawie przed przeoczeniem i konsekwencjami finansowymi wiele podmiotów zdecydowało się ją zamieszczać na każdym dokumencie.

Małe zakupy bez split payment obarczone są jednak pewnym ryzykiem

Pomimo że, jak wspomniano wyżej, stosowanie split payment nie jest obowiązkowe w stosunku do płatności za fakturę na kwotę nieprzekraczającą 15 000 zł, dokumentującą dostawę towarów/świadczenie usług wymienionych w złączniku nr 15, należy jednak mieć na uwadze, że w pewnych okolicznościach dobrowolna podzielona płatność może uchronić podatnika przed tzw. solidarną odpowiedzialnością.

W art. 105a ustawy o VAT zapisano, że przedsiębiorca, na którego rzecz dokonano dostawy towarów (nie dotyczy usług!) wymienionych w załączniku nr 15, odpowiada solidarnie z dostawcą za jego zobowiązania podatkowe (do wysokości podatku przypadającego na dostarczone towary), jeżeli w momencie dokonania tej dostawy podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Oczywiście uczestnictwo podatnika w transakcjach oszukańczych musi zostać udowodnione, aby ten odpowiedział solidarnie ze swoim dostawcą za zobowiązania podatkowe przypadające na daną transakcję, jednak dobrowolne zastosowanie podzielonej płatności, sprawi, że powyższy przepis dotyczący odpowiedzialności solidarnej nie znajdzie zastosowania (wyłączenie w art. 105a ust. 3 pkt 6 ustawy o VAT). W pewnych okolicznościach stosowanie split payment podczas regulowania zobowiązań za mniejsze zakupy może pomóc w uniknięciu ewentualnych sporów wynikających z braku rzetelności swoich kontrahentów.