Zasiłki opodatkowane i zwolnione z PIT

Spis treści

1. Zasiłek dla bezrobotnych i dodatek aktywizacyjny
2. Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne
3. Zasiłek macierzyński
4. Zasiłek opiekuńczy
5. Zasiłek przedemerytalny
6. Zasiłek wyrównawczy
7. Zasiłek rodzinny
8. Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy
9. Zasiłek stały
10. Zasiłek pogrzebowy
11. Rozliczenie zasiłków w PIT rocznym

Zasiłek dla bezrobotnych i dodatek aktywizacyjny

Zasiłek dla bezrobotnych otrzymują osoby zarejestrowanym w urzędzie pracy, które w ciągu 18 miesięcy poprzedzających rejestrację wykonywały pracę i płaciły składki na ZUS, przez co najmniej 365 dni. Kwoty wypłaconego zasiłku dla bezrobotnych wykazywane są w rocznej informacji podatkowej PIT-11 wystawianej przez urząd pracy. Od zasiłku dla bezrobotnych trzeba zapłacić podatek. Podatnik kwotę przychodu podaną w PIT-11 powinien przepisać do formularza PIT-37, do wiersza „Inne źródła, niewymienione w wierszach od 1 do 4”.

Taka sama zasada rozliczenia dotyczy również dodatku aktywizacyjnego, jaki przysługuje bezrobotnym z prawem do zasiłku, którzy podjęli pracę z wynagrodzeniem poniżej płacy minimalnej.

Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne

Zasiłek chorobowy wypłacany jest osobom, które z powodu choroby albo wypadku stały się czasowo niezdolne do pracy. Informację o wypłaconym zasiłku osoby te otrzymują od organu rentowego na druku PIT-11A, skąd kwoty muszą przepisać do formularza PIT-37 do wiersza 5 („inne źródła”) lub do PIT-36, jeżeli rozliczają dochody, które wykazuje się na tym formularzu.

W takiej samej sytuacji są osoby, które po wyczerpaniu okresu płatności zasiłku chorobowego dostały zasiłek rehabilitacyjny. Świadczenie rehabilitacyjne stanowi pewnego rodzaju kontynuację zasiłku chorobowego.

Zasiłek macierzyński

Z zasiłku macierzyńskiego mogą skorzystać podatnicy objęci ubezpieczeniem chorobowym. Jest on świadczeniem wypłacanym przez ZUS/KRUS w okresie urlopu macierzyńskiego, tacierzyńskiego, ojcowskiego lub rodzicielskiego.

Przy udzielaniu urlopu tacierzyńskiego warunkiem jest rezygnacja w części urlopu macierzyńskiego przez matkę dziecka. Natomiast urlop ojcowski jest udzielany niezależnie od urlopu macierzyńskiego przysługującego matce dziecka. Ojcu dziecka przysługuje prawo skorzystania z urlopu ojcowskiego wyłącznie jednorazowo w pełnym wymiarze 2 tygodni. Natomiast długość urlopu tacierzyńskiego zależy od tego, ile urlopu wykorzystała matka dziecka.

Zasiłek macierzyński/tacierzyński/ojcowski nie jest zwolniony z opodatkowania, w związku, z czym osoba korzystająca z niego ma obowiązek wykazać go w PIT. Kwotę otrzymanego zasiłku, wykazaną w informacji PIT-11A, trzeba wpisać w wierszu “Inne źródła, niewymienione w wierszach od 1 do 4” na formularzu PIT-37 (lub PIT-36 w zależności od źródła pozostałych dochodów).

Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy ZUS/KRUS wypłaca osobie, która nie może wykonywać pracy, ponieważ opiekuje się chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny albo zdrowym dzieckiem do 8 roku życia, na przykład w sytuacji zamknięcia przedszkola.

Podatnicy, którym wypłacono taki zasiłek, otrzymują od organu wypłacającego świadczenie deklarację PIT-11A i na jej podstawie wypełniają PIT-37 lub PIT-36 wpisując uzyskane kwoty w wierszu „inne źródła”.

Zasiłek przedemerytalny

O zasiłek przedemerytalny mogą starać się osoby posiadające długoletni staż pracy, które utraciły zatrudnienie.

Do końca lutego roku następującego po minionym roku podatkowym dla osób pobierających ten zasiłek ZUS/KRUS wystawia formularz PIT-40A. Jeżeli podatnik nie uzyskał innych dochodów w danym roku podatkowym, nie korzysta z przywilejów i ulg podatkowych, nie musi składać zeznania rocznego. Jeśli chce przekazać 1% podatku na OPP, wystarczy, że złoży do urzędu skarbowego oświadczenie na druku PIT-OP. Jeśli składa zeznanie podatkowe, kwoty wykazane na PIT-40A powinien przepisać do PIT-37 lub PIT-36 do wiersza „Emerytury – renty oraz inne krajowe świadczenia, o których mowa w art. 34 ust. 7 ustawy”.

Zasiłek wyrównawczy

Zasiłek wyrównawczy przysługuje pracownikowi, który ma zmniejszoną sprawność do pracy i którego wynagrodzenie uległo obniżeniu z powodu poddania się rehabilitacji zawodowej.

Zasiłek wyrównawczy wypłacany jest z ubezpieczenia wypadkowego, jeżeli konieczność poddania się rehabilitacji zawodowej spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, w pozostałych przypadkach przysługuje zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia chorobowego. Okres wypłacania zasiłku wyrównawczego nie może trwać dłużej niż 24 miesiące od dnia rozpoczęcia przez ubezpieczonego rehabilitacji zawodowej.

Kwoty wypłaconego zasiłku wyrównawczego należy wykazać na formularzu PIT-37 (lub PIT-36) na podstawie otrzymanej deklaracji PIT-11A.

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny, czyli tzw. rodzinne jest to świadczenie, które ma na celu wsparcie rodziny w zakresie opieki nad dzieckiem.

Prawo do świadczeń rodzinnych (zasiłku rodzinnego i dodatków do niego) przysługuje:

• rodzicom/jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
• opiekunowi faktycznemu dziecka;
• uczącej się osobie.

Kryterium decydującym o przyznaniu zasiłku rodzinnego jest wysokość dochodu na osobę w rodzinie lub dochodu uczącej się osoby. Zasiłek rodzinny w 2024 roku jest przyznawany, gdy dochód ten nie przekracza 674,00 zł lub 764,00 zł w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne.

Do świadczeń rodzinnych zwolnionych z opodatkowania zalicza się:

• zasiłek rodzinny;
• dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia się dziecka;
• dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (tzw. zasiłek wychowawczy);
• dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka;
• dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej;
• dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;
• dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego;
• dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania;
• świadczenia pielęgnacyjne;
• zapomoga wypłacana przez gminę;
• jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka (tzw. becikowe).

Kwot otrzymanych z powyższych świadczeń nie należy wykazywać w rocznym zeznaniu PIT, gdyż są zwolnione z opodatkowania. Zwolnieniu z podatku podlegają także świadczenia rodzinne otrzymywane z zagranicy.

Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy

Świadczenie z opieki społecznej w postaci zasiłku celowego można otrzymać na zaspokojenie niezbędnej potrzeby życiowej, np. na pokrycie części lub całości kosztów:

• zakupu żywności;
• leków i leczenia;
• opału;
• odzieży;
• niezbędnych przedmiotów użytku domowego;
• drobnych remontów i napraw w mieszkaniu;
• kosztów pogrzebu.

Zasiłek celowy przysługuje:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej tj. 634 zł;
• rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny, tj. 514 zł.

Zasiłek celowy na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne może być przyznany osobom bezdomnym i osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

Zasiłek specjalny może zostać wypłacony w przypadku straty, jaką poniosła osoba lub rodzina w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej. W tych przypadkach może on być przyznany niezależnie od wysokości dochodu.

Świadczenia z pomocy społecznej, w tym zasiłki celowe (jednorazowe) są zwolnione z opodatkowania. W związku z tym nie wykazuje się ich w rozliczeniu rocznym PIT.

Zasiłek stały

Zasiłek stały z opieki społecznej przysługuje osobom niezdolnym do pracy:

• pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (wynoszącego 634 zł);
• pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (wynoszącego 514 zł na osobę w rodzinie).

Zasiłek stały nie przysługuje, jeżeli osoba otrzymuje rentę socjalną, świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek dla opiekuna.

Tak jak inne świadczenia z pomocy społecznej, zasiłek stały nie podlega podatkowi dochodowemu, dlatego nie wykazuje się go w zeznaniu rocznym PIT.

Zasiłek pogrzebowy

Zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem dla członka rodziny albo innej osoby lub instytucji (np. pracodawcy, domu pomocy społecznej), który pokrył koszty pogrzebu. Zasiłek ten należy do źródeł dochodu zwolnionych z podatku dochodowego, dlatego nie trzeba wykazywać go w rozliczeniu podatkowym.

Rozliczenie zasiłków w PIT rocznym

Zeznania podatkowe PIT 36 i PIT 37, w których należy wykazać podlegające opodatkowaniu kwoty zasiłków, składamy do 30 kwietnia roku następującego po minionym roku podatkowym. Dochody wykazane w tych zeznaniach opodatkowane są na zasadach ogólnych z zastosowaniem skali podatkowej (17% i 32%).

Deklaracje PIT możemy złożyć w formie papierowej albo elektronicznie. PIT przez Internet złożymy z pomocą programu do rozliczania PIT. Program ułatwi nam wypełnienie formularza, wykonanie obliczeń, dokonanie odliczeń podatkowych. Potwierdzeniem złożenia PIT online jest Urzędowe Potwierdzenie Odbioru (w skrócie UPO).