Zasiłek przedemerytalny – czym jest, jak jest opodatkowany, zasady przyznania

Spis treści

1. Komu przysługuje świadczenie przedemerytalne
2. Okres wyczekiwania
3. Okres wypłaty zasiłku przedemerytalnego
4. Wysokość zasiłku przedemerytalnego
5. Dokumentowanie prawa do zasiłku
6. Opodatkowanie zasiłku przedemerytalnego
7. Brak konieczności złożenia rozliczenia rocznego
8. Samodzielne rozliczenie podatku dochodowego
9. Deklaracja PIT-37
10. Deklaracja PIT-36

Komu przysługuje świadczenie przedemerytalne

Świadczenia przedemerytalne przysługują osobom o długim stażu pracy, które straciły zatrudnienie nie z własnej winy i jednocześnie nie spełniają jeszcze warunków do przejścia na emeryturę.

Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje więc osobie, która spełnia jeden z warunków:

1. do dnia rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy (lub jego niewypłacalności), u którego była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat dla kobiet oraz 61 lat dla mężczyzn i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn;
2. do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat dla kobiet oraz 60 lat dla mężczyzn, oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn;
3. do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat dla kobiet i 61 lat dla mężczyzn, oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn;
4. zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat dla kobiet oraz 60 lat dla mężczyzn, oraz osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn;
5. zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub zasiłku dla opiekuna pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat dla kobiet oraz 60 lat dla mężczyzn i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn;
6. do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn;
7. do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

Okres wyczekiwania

Co istotne, świadczenie przedemerytalne nie należy się natychmiast – wynika to z faktu, iż w pierwszej kolejności, po utracie zatrudnienia dana osoba powinna zarejestrować się jako bezrobotna. Dopiero po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych osoba taka nabywa prawa do poboru świadczenia przedemerytalnego, przy założeniu, że nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna i w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia.

Przedmiotowe świadczenie przyznawane jest na wniosek, który powinien być złożony w oddziale ZUS właściwym dla miejsca zamieszkania, w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Okres wypłaty zasiłku przedemerytalnego

Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje, co do zasady, do momentu uzyskania prawa do emerytury – więc do dnia poprzedzającego dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona przez ZUS lub inny organ emerytalno-rentowy.

Dodatkowo ustawodawca przewidział szczególne przypadki, w których następuje wcześniejsze ustanie prawa do zasiłku przedemerytalnego, dzieje się tak:

• na wniosek osoby je pobierającej;
• z dniem osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę;
• z dniem nabycia prawa własności lub objęcia w posiadanie nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe albo współwłasności nieruchomości rolnej, jeżeli udział przekracza 2 ha przeliczeniowe;
• wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.

Wysokość zasiłku przedemerytalnego

Od 1 marca 2019 r. wysokość świadczenia przedemerytalnego wynosi 1140,99 zł miesięcznie. Wyjątek stanowią jednak osoby, które uzyskały to świadczenie z powodu utraty prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Pobierane przez nie świadczenie przedemerytalne nie może być wyższe niż ostatnio otrzymywana renta.

Dokumentowanie prawa do zasiłku

Jak już wspomniano, świadczenia przedemerytalne przyznawane są na wniosek osoby uprawnionej. Decyzja w tej sprawie powinna być wydana w ciągu 30 dni od daty złożenia takiego wniosku.

Należy dołączyć przy tym dokumenty uzasadniające prawo do tego świadczenia oraz dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury i jej wysokości. Są to dokumenty:

• potwierdzające przyczynę rozwiązania stosunku pracy, ustanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy lub postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości;
• wystawione przez urząd pracy (m.in. decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych);
• dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości.

Opodatkowanie zasiłku przedemerytalnego

Płatnicy zasiłku przedemerytalnego

Zgodnie z przepisami wypłatą zasiłku przedemerytalnego zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Informacja od płatnika 

Osoba uzyskująca zasiłek przedemerytalny otrzymuje do końca lutego kolejnego roku kalendarzowego dokument PIT-40A, na podstawie którego, w razie potrzeby, sporządza swoje rozliczenie roczne. Informacje o pobranym zasiłku przedemerytalnym znajdą się w pozycjach 38 i 39, jak wskazano poniżej.

Brak konieczności złożenia rozliczenia rocznego

W sytuacji, gdy podatnik nie uzyskiwał w danym roku kalendarzowym innych przychodów poza zasiłkiem przedemerytalnym, może potraktować dokument PIT-40A jako własne rozliczenie roczne. W takim wypadku deklaracja PIT-40A zastępuje bowiem zeznanie roczne (PIT-36, PIT-37), ponieważ organ rentowy sam dokonuje szczegółowego rozliczenia dochodów, jakie wypłacał podatnikowi, a także zaliczek, jakie pobierał.

Samodzielne rozliczenie podatku dochodowego

W wielu przypadkach samodzielne złożenie zeznania rocznego jest jednak koniecznie. Przykładowo podatnik będzie rozliczał się na własnym formularzu (PIT-36 bądź PIT-37) w przypadku, gdy:

• chce skorzystać z ulg podatkowych (np. ulga rehabilitacyjna);
• chce rozliczyć się wspólnie z małżonkiem;
• chce skorzystać z preferencyjnego rozliczenia przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci.

W tych sytuacjach otrzymany formularz PIT-40A podatnik powinien traktować tak jak PIT-11A.

W zależności od tego, czy świadczeniobiorca uzyskiwał w danym roku także inne przychody (i jakie) będzie on obowiązany do wykazania przedmiotowego zasiłku, wykorzystując formularz PIT-36 bądź PIT-37.

Oba zeznania roczne należy złożyć do ostatniego dnia kwietnia, do właściwego urzędu skarbowego.

Deklaracja PIT-37

Zasiłek przedemerytalny najczęściej wykazuje się w formularzu PIT-37, który dotyczy osób uzyskujących przychody wyłącznie za pośrednictwem płatników, które to przychody opodatkowane są na zasadach ogólnych (skala podatkowa). Dodatkowo w tej grupie znajdą się też podatnicy, którzy prowadzili własną działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową, ryczałtem ewidencjonowanym lub liniowo.

Dane dotyczące zasiłku przedemerytalnego w deklaracji PIT-37 należy wpisać w części D do rubryki o nazwie „emerytury, renty oraz innych świadczenia, o których mowa w art. 34 ust. 7 ustawy.

Deklaracja PIT-36

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej wykorzysta formularz PIT-36. Ten sam dokument wypełni również podatnik, który rozlicza najem, dzierżawę lub umowy o podobnym charakterze, również przy zastosowaniu skali podatkowej (stawki 18% i 32%).

W PIT-36 informację o dochodach z zasiłku przedemerytalnego należy wpisać w części E do rubryki o nazwie „emerytury, renty oraz innych świadczenia, o których mowa w art. 34 ust. 7 ustawy.