Spis treści
- Subwencja z PFR
- Pożyczki
- Pozostałe zwolnienia
- Dofinansowanie kosztów lub wynagrodzeń
- Zwolnienie z opłacania składek na ZUS
- Pozostałe instrumenty podatkowego wsparcia
- Podsumowanie
Część z wprowadzonych w związku z COVID-19 rozwiązań została objęta szczegółowymi przepisami, regulującymi ich konsekwencje podatkowe. W pozostałych przypadkach podatnicy powinni każdorazowo analizować otrzymane świadczenia w świetle ogólnych zasad ich opodatkowania.
Dla ułatwienia rozliczeń Ministerstwo Finansów opublikowało 21 lipca 2020 r. objaśnienia dot. stosowania pomocy wprowadzonej przepisami tzw. Tarcz 1 – 4. Po nowelizacji z początku grudnia 2020 r. przepisów o instrumentach mających na celu łagodzenie skutków pandemii oraz wprowadzaniu nowych Tarcz, wyjaśnienia te będą miały zastosowanie również w 2021 roku.
Subwencja z PFR
Pomoc dla przedsiębiorców z Polskiego Funduszu Rozwoju określono mianem subwencji. Sformułowanie to jednak jest mylące w kontekście rozliczeń podatkowych, sugeruje bowiem bezzwrotną pomoc, która powinna być opodatkowana w momencie jej otrzymania. Ostatecznie wyjaśnienia PFR oraz Ministerstwa Finansów wskazały, że należy ją traktować jako rozwiązanie analogiczne do pożyczki. Tym samym zarówno jej otrzymanie jak i zwrot nie podlegają opodatkowaniu. Dopiero ewentualne umorzenie prowadzić będzie do powstania przychodu po stronie podatnika. Z obecnych przepisów wynika możliwość uzyskania częściowego umorzenia otrzymanej subwencji w zależności od wielkości przedsiębiorcy, stanu zatrudnienia itp. Wciąż jednak nie podjęto ostatecznej decyzji o ewentualnej zmianie przepisów podatkowych i zwolnieniu z opodatkowania umarzanej części.
Pożyczki
W odróżnieniu od subwencji z PFR, innym rodzajem pomocy były pożyczki (mikropożyczki) udzielone przez Starostę i wypłacane przez urzędy pracy. Analogicznie zarówno otrzymanie jak i zwrot pożyczki były obojętne podatkowo. Co więcej, podobnie jak przy subwencji, zakupy sfinansowane tymi formami pomocy stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodu, o ile spełniały definicję kosztu podatkowego. W odróżnieniu jednak od subwencji mikropożyczki zostały umorzone ustawą tzw. Tarczą 4.0. Przepisy wprowadzały zwolnienie z podatku całej kwoty pożyczki wraz z ewentualnymi odsetkami (art. 15zzd ust 10 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z …, tj. Dz. U. 2020, poz. 1842 ze zm.).
Pozostałe zwolnienia
Istniejące zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych zostały przedłużone z dniem 1 grudnia 2020 r. na kolejne lata występowania pandemii COVID-19.
Pierwsza grupa to okresowe podwyższenie zwolnień przedmiotowych (art. 52l Ustawy o PIT). Ich zestawienie prezentuje poniższa tabela.
| Zmieniany przepis | Dotychczasowa kwota zwolnienia | Nowa kwota zwolnienia | Okres objęty zwolnieniem |
| Art. 21 ust 1 pkt 9a Ustawy o PIT /zapomogi, inne niż wymienione w pkt 26 tego artykułu, wypłacane z funduszy zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej pracownikom należącym do tej organizacji/ | 1 000 zł | 3 000 zł | Do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19. |
| Art. 21 ust 1 pkt 26 lit. b) /zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci z innych źródeł/ | 6 000 zł | 10 000 zł | Do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19. |
| Art. 21 ust 1 pkt 67 /wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych/ | 1 000 zł | 2 000 zł | Do końca roku podatkowego następującego po roku, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19. |
| Art. 21 ust 1 pkt 78 lit b) /dopłaty do wypoczynku/ | 2 000 zł | 3 000 zł | Do końca roku podatkowego następującego po roku, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19. |
W drugiej grupie wymienić należy zwolnienia odnoszące się do poszczególnych instrumentów pomocowych wprowadzonych przez ustawodawcę (art. 52m Ustawy o PIT). Należą do nich:
- świadczenia postojowe oraz dodatkowe świadczenia postojowe;
- świadczenia polegające na zakwaterowaniu i wyżywieniu pracowników, którzy pracują we wskazanych enumeratywnie przedsiębiorstwach;
- określone zasiłki otrzymane przez rolników i ich domowników;
- dodatek solidarnościowy przyznawany na postawie przepisów o dodatku solidarnościowym.
Dofinansowanie kosztów lub wynagrodzeń
Niektóre rozwiązaniaprzeciwdziałające skutkom pandemii COVID-19 nie zostały objęte szczególną regulacją podatkową. Jako przykład wskazać można dofinansowanie wynagrodzeń wypłacane przez wojewódzkie lub powiatowe urzędy pracy.
Konieczność stosowania zasad ogólnych w podatkach dochodowych oznaczać będzie obowiązek rozpoznania przychodu w momencie otrzymania takiego dofinansowania (por. art. 14 ust. 2 pkt 2 Ustawy o PIT i art. 17 ust. 1 pkt 21 Ustawy o CIT). Jednocześnie sfinansowane w ten sposób wynagrodzenie stanowić będzie dla podatnika koszt uzyskania przychodu.
Ministerstwo finansów wskazało w tym wypadku alternatywną formę opodatkowania otrzymywanych świadczeń. Jeżeli podatnik nie potraktował dofinansowania jako przychodu, wówczas wydatek nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu. Konieczne jest zatem zapewnienie podatkowej symetrii rozliczeń. Analogiczne zasady należy stosować do innych świadczeń bezzwrotnych np. dofinansowania kosztów działalności gospodarczej udzielanej przez Starostów.
Zwolnienie z opłacania składek na ZUS
Wprowadzone wiosną 2020 r. zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz określone fundusze publiczne jest często wykorzystywane przez ustawodawcę w kolejnych pakietach pomocowych. Rozwiązanie to jednak nie pociągnęło za sobą odpowiednich zmian w ustawach o podatkach dochodowych. Należy zatem przyjąć ogólną zasadę, iż składki niezapłacone nie mogą być rozpoznawane jako koszt uzyskania przychodu.
Realizacja tego założenia jest relatywnie prosta w przypadku osób prowadzących samodzielnie działalność gospodarczą, którzy opłacają za siebie składki. Zwolnienie prowadzić wówczas będzie do podwyższenia podstawy opodatkowania, gdyż składki nie będą pomniejszały dochodu lub kwoty podatku do zapłaty.
Dużo bardziej problematyczne jest rozliczenie tego zwolnienia w przypadku składek odprowadzanych za pracowników. Nie może ono bowiem zmieniać sytuacji finansowej pracownika. Tym samym naliczenie wynagrodzeń a liście płac powinno uwzględniać hipotetyczne składki, podczas gdy kosztem podatnika będzie wyłącznie wypłacona kwota netto oraz odprowadzony od wynagrodzenia pracownika podatek.
Zaprezentowane stanowisko potwierdzone zostało przez Ministerstwo Finansów w wyjaśnieniach z 21 lipca 2020 r. Wskazano w nich, że z art. 31zo ustawy COVID-19, wynika, że płatnik składek potrąca z wynagrodzenia składki na ubezpieczenia społeczne (tj. z własnych środków ubezpieczonego pracownika), tylko ich nie przekazuje do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zatem nie ulega zmianie „sytuacja podatkowa” pracownika.
Pozostałe instrumenty podatkowego wsparcia
W grupie innych rozwiązań warto wskazać na tzw. wsteczne rozliczenie strat podatkowych. Podatnicy, którzy ponieśli w 2020 r. stratę i jednocześnie uzyskali w 2020 r. o 50% niższe przychody w stosunku do roku 2019, będą mogli dochód za 2019 r. pomniejszyć jednorazowo o całą kwotę straty z 2020 r. Przy tym wartość odliczenia nie może przekraczać kwoty 5 mln zł. Oznaczać to będzie powstanie nadpłaty w podatku dochodowym za 2019 r., która będzie podlegała zwrotowi.
Znowelizowane regulacje art. 52n Ustawy o PIT przedłużyły możliwość odliczenia określonych darowizn od dochodu do opodatkowania. Jest to rozwiązanie alternatywne w stosunku do obowiązującego już od wielu lat odliczenia (por. art. 26 ust 1 pkt 9 Ustawy o PIT). Nowe darowizny nie są limitowane, pod warunkiem, że przekazane zostaną określonym podmiotom.
Ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie kolejnego tzw. jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Zgodnie z art. 52s ust 1 Ustawy o PIT podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych, które zostały nabyte w celu produkcji towarów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 i wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w okresie od 2020 r. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu pandemii. W wyjaśnieniach Ministerstwa Finansów z lipca 2020 r. wskazano, że takim środkiem trwałym może być również nieruchomość, jeżeli będzie spełniała przesłanki określone treścią tego artykułu. Jest to jedyne rozwiązanie umożliwiające jednorazową amortyzację nieruchomości w polskich przepisach podatkowych.
Podsumowanie
Ustawodawca wprowadził szereg rozwiązań mających na celu minimalizację negatywnych stuków pandemii COVID-19. O ile część z nich doczekała się szczegółowej regulacji podatkowej, o tyle pozostałe muszą być każdorazowo analizowane przez podatników w świetle obowiązujących przepisów. Niesie to ze sobą istotne ryzyko nieprawidłowego rozliczenia otrzymanego wsparcia.
pomoc@pitax.pl