Stypendia i jak je rozliczyć w rocznej deklaracji PIT

Spis treści

1. Stypendia bez podatku dochodowego i bez obowiązku rozliczenia PIT
2. Stypendia zagraniczne
3. Stypendia rozliczane w PIT
4. PIT-8C z informacją o wypłaconych stypendiach
5. Stypendium w PIT-8C jako przychód z innych źródeł
6. Przeniesienie danych z PIT-8C do PIT 37
7. Koszty uzyskania stypendium i obliczenie podatku
8. Stypendium sportowe jako przychód z działalności wykonywanej osobiście
9. Stypendia sportowe wypłacane dla osób, które posiadają status ucznia lub studenta
10. Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
11. Rozliczenie stypendiów małoletnich dzieci
12. Najczęściej zadawane pytania

Stypendia bez podatku dochodowego i bez obowiązku rozliczenia PIT

Wiele stypendiów jest całkowicie zwolnionych z podatku i nie trzeba ich wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym. Obowiązek złożenia zeznania i opłacenia podatku nie występuje w przypadku stypendiów:

• wypłacanych na podstawie przepisów ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach naukowych i tytule w zakresie sztuki;

• doktoranckich wypłacanych na podstawie przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym;

• naukowych i za wyniki w nauce, przyznawanych na specjalnych zasadach i wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego, organy administracji rządowej, organizacje społeczne, jeśli spełniają określone ustawą o PIT warunki.

Osoba, która otrzymała tego rodzaju stypendium i nie uzyskała w roku podatkowym innych dochodów podlegających opodatkowaniu, nie ma obowiązku składania w urzędzie skarbowym rocznej deklaracji PIT.

Stypendia zagraniczne

Zwolnienia dotyczą także świadczeń otrzymywanych w związku z odbywaniem stypendium w placówce zagranicznej. Obowiązkiem podatkowym nie są objęte stypendia i inne świadczenia pomocy materialnej przyznane zarówno przez polskie podmioty, jak i otrzymane od zagranicznych podmiotów.

Zwolnieniem podatkowym objęci są np. uczestnicy programu Erasmus+. Grantów z tego tytułu nie muszą rozliczać ani wyjeżdżający studenci, ani kadra akademicka. Zwolnienie podatkowe przysługuje na mocy rozporządzeń ministra finansów. 

Stypendia rozliczane w PIT

W niektórych przypadkach osoby korzystające ze stypendiów muszą rozliczyć się w rocznym PIT.

Informację na formularzu PIT-8C o wypłaconych w roku podatkowym stypendiach otrzymają osoby, które otrzymały stypendium opodatkowane PIT oraz uczniowie i studenci, którzy w całym roku podatkowym uzyskali z tytułu stypendium więcej niż 3 800 zł (jest to limit kwoty podlegającej zwolnieniu z podatku), a pieniądze otrzymali zgodnie z uchwałą samorządu lub pozarządowej organizacji pożytku publicznego.

PIT-8C z informacją o wypłaconych stypendiach

Po zakończeniu roku podatkowego instytucje wypłacające stypendia przygotowują informację podatkową PIT-8C o wypłaconych stypendiach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy. W terminie do końca lutego 2019 roku przesyłają taką informację do beneficjentów oraz do urzędów skarbowych.

W części E formularza PIT-8C wykazana jest wysokość wypłaconego świadczenia, o którym mowa w art.21 ust.1 pkt 40b Ustawy o PIT, kwota wolna od podatku, kwota pozostała do opodatkowania i wysokość odprowadzonych zaliczek.

W kolumnie „a” wpisywana jest wypłacona kwota stypendium. Jeśli nie przekroczy ona limitu 3 800 zł, to taka sama wartość będzie powtórzona w kolumnie „b”. W takiej sytuacji nie ma kwoty do opodatkowania i nie trzeba wykazywać przychodów w formularzu.

Kwoty wypłaconego stypendium przekraczające limit 3 800 zł podlegają jednak opodatkowaniu. W kolumnie „c” wykazuje się „nadwyżkę”, czyli różnicę między kwotą wypłaconą a kwotą zwolnioną z opodatkowania. Właśnie tę różnicę trzeba przenieść do formularza PIT-37.

Kolumna „d” na formularzu PIT-8C przeznaczona jest do wykazania kwot zaliczek na podatek dochodowy, jeśli takie były pobrane.

Stypendium w PIT-8C jako przychód z innych źródeł

W ustawie o PIT (art. .20 ust 1) wśród przykładów „innych źródeł przychodów” wymienione są m.in. niektóre stypendia i dotacje. Zakwalifikowanie stypendium do „innych źródeł przychodów” dotyczy np. niektórych stypendiów stażowych albo innych stypendiów ufundowanych przez prywatną firmę.

Jeżeli otrzymane stypendium zostało wykazane na formularzu informacji podatkowej PIT-8C w części D, przeznaczonej do wykazania przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy, to kwotę z tej części należy przenieść na formularz PIT-36. W takiej sytuacji, jeżeli podatnik uzyskał również inne dochody, np. z umowy o pracę, zlecenia albo inne wykazywane zwykle na formularzu PIT-37, to wszystkie dochody wykazuje na jednym formularzu PIT-36. Ponieważ fundator stypendium nie składa do urzędu skarbowego zaliczek na podatek w trakcie roku, to w terminie rozliczenia PIT (30 kwietnia) pełną kwotę podatku musi zapłacić beneficjent stypendium.

Przeniesienie danych z PIT-8C do PIT 37

Roczną deklarację podatkową PIT-37 zobowiązane są złożyć osoby (uczniowie/studenci), które uzyskały w całym roku podatkowym dochody ze stypendium wyższe niż 3800 zł. Podatek dochodowy od osób fizycznych będzie naliczony tylko od kwoty nadwyżki. Do wypełnienia formularza PIT-37 wykorzystuje się dane z części E formularza PIT-8C, gdzie kwota podlegająca opodatkowaniu znajdzie się w kolumnie „c”. Jeśli instytucja wypłacająca stypendium pobrała zaliczki na podatek od stypendysty, to informacja o wysokości pobranych zaliczek znajdzie się w kolumnie „d”.

Przykład:

Do formularza PIT-37 należy przenieść kwotę z kolumny „c” oraz wartość zaliczek pobranych przez płatnika z kolumny „d”. Dane te wpisuje się w części C druku PIT-37 (dochody/straty ze źródeł przychodów), w wierszu nr 5: „Inne źródła, niewymienione w wierszach od 1 do 4”.

Warto zauważyć, że stypendium jest rozliczane w stosunku rocznym (nie istnieje już limit miesięczny). Aby ustalić, czy zapłacimy podatek od otrzymanego stypendium, powinniśmy dodać do siebie wszystkie wypłaty otrzymane w danym roku podatkowym. Gdy wypłacona kwota mieści się w limicie 3800 zł, nie podlega ona opodatkowaniu.

Przykłady:

1. Przez 10 miesięcy uczeń/student otrzymuje stypendium w wysokości 500 zł miesięcznie. Roczna wysokość wypłaconego stypendium wynosi 5000 zł (10x500zł = 5000 zł).
   W tym przypadku przekroczony został limit 3800 zł i konieczne będzie zapłacenie podatku dochodowego. Podatek nie będzie jednak naliczony od pełnej kwoty stypendium, a jedynie od nadwyżki ponad obowiązujący limit. Tak więc w zeznaniu PIT-37 należy uwzględnić jedynie 1200 zł (5000 – 3800=1200 zł).

2. Przez 12 miesięcy uczeń/student otrzymuje stypendium w wysokości 300 zł miesięcznie. Roczna wysokość wypłaconego stypendium wynosi 3600 zł (300 × 12 = 3600 zł).
   Kwota ta mieści się w limicie 3800 zł, a ponieważ limit nie został przekroczony, całe stypendium jest zwolnione z podatku.

Koszty uzyskania stypendium i obliczenie podatku

Jeżeli stypendia, które otrzymaliśmy, nie podlegają zwolnieniu przedmiotowemu lub ich kwota przewyższa roczny limit zwolnienia 3800 zł, to podatek jest naliczany na zasadach ogólnych (zgodnie ze skalą 18 i 32%). Przychodów ze stypendiów dla uczniów i studentów, przewyższających w roku podatkowym kwotę 3800 zł i podlegających opodatkowaniu nie pomniejsza się o 20% kosztów uzyskania przychodów. Natomiast koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% stosuje się w przypadku stypendiów dla osób nieposiadających statusu ucznia bądź studenta, które są traktowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Stypendium sportowe jako przychód z działalności wykonywanej osobiście

Stypendia sportowe przyznawane są na podstawie odrębnych przepisów (art. 31 ust. 3 ustawy o sporcie). Otrzymać mogą je osoby fizyczne zrzeszone w klubach sportowych lub osoby fizyczne niezrzeszone w klubie sportowym. Beneficjentami stypendiów sportowych są zarówno osoby pełnoletnie, jak i małoletnie. Wielu stypendystów to uczniowie i studenci.

Większość stypendiów klasyfikowana jest w ustawie o PIT do tak zwanych „przychodów z innych źródeł”, jednak stypendia sportowe, zgodnie z art. 13 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

W ustawie wymienia się jako przychody z działalności wykonywanej osobiście: przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.

Stypendium sportowe wypłacane osobie, która nie jest uczniem ani studentem, stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście i podlega opodatkowaniu w całości, nie jest zwolnione z podatku, nawet jeśli jego kwota jest bardzo niska.

Przychody z działalności wykonywanej osobiście podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, czyli stawką 18%lub 32%.

Koszty uzyskania przychodu stanowią w przypadku stypendiów sportowych i nagród 20%.

Beneficjent stypendium sportowego, który nie jest uczniem ani studentem, powinien otrzymać od płatnika świadczenia stypendialnego formularz PIT-11 w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. Kwoty wypłaconych w minionym roku podatkowym stypendiów, kosztów i pobranych zaliczek na podatek dochodowy wykazane na tym formularzu należy przenieść do formularza PIT-37, do wiersza „działalność wykonywana osobiście”.

Stypendia sportowe wypłacane dla osób, które posiadają status ucznia lub studenta

Jak już wspomnieliśmy na początku, istnieją zwolnienia z podatku dochodowego. Wolne od podatku dochodowego są:

• stypendia wypłacane uczniom oraz studentom, których przyznawanie oraz wysokość, regulowane są przez organy będące jednostkami samorządu terytorialnego, nie wyższe niż 3800 zł rocznie (zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40b);

• stypendia wypłacane uczniom oraz studentom, przyznawane przez organizacje pożytku publicznego oraz kluby sportowe, które nie prowadzą działalności gospodarczej, do wysokości 3800 zł rocznie (zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40b);

• wygrane w konkursach i grach sportowych, jeżeli wysokość jednorazowej wygranej nie przekracza 1000 zł (zgodnie z art. art. 21 ust. 1 pkt 68).

Z powołanych przepisów wynika, że zwolnienie z opodatkowania stypendiów (w tym stypendiów sportowych) może być zastosowane wtedy, gdy zostaną spełnione warunki:

• stypendium otrzymają osoby posiadające status ucznia lub studenta;

• wysokość i zasady udzielania świadczeń będą określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, bądź

• będą przyznane przez organizacje, o których mowa we wskazanych przepisach ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

Osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami pobierającymi stypendium sportowe – „stypendyści sportowi” –  podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu (Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

Natomiast w przypadku stypendiów sportowych przyznanych uczniom i studentom nie należy odprowadzać od niego ani składek na ubezpieczenia społeczne, ani na ubezpieczenie zdrowotne.

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby pobierające stypendium sportowe po ukończeniu 15. roku życia, jeśli nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Do 15 roku życia beneficjenta stypendia sportowe nie są objęte składkami na ubezpieczenie zdrowotne. Sportowcy niebędący uczniami czy studentami po ukończeniu 15 roku życia będą objęci obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli nie są ubezpieczeni z innego tytułu. 

Rozliczenie stypendiów małoletnich dzieci

Często beneficjentami stypendiów są osoby niepełnoletnie (uczniowie). Dochody małoletnich dzieci dolicza się do dochodów rodziców. Jednak zgodnie z zapisami ustawy o PIT, dochodu ze stypendiów małoletnich dzieci nie dolicza się do dochodów rodziców. Niepełnoletni otrzymujący stypendia podlegające opodatkowaniu muszą złożyć własną deklarację roczną. Zeznanie w takim przypadku podpisuje i składa do urzędu skarbowego rodzic w imieniu dziecka, ale powinno być ono wypełnione na imię i nazwisko małoletniego.

Najczęściej zadawane pytania

Czy stypendia są zwolnione z podatku?

Większość stypendiów jest zwolniona z podatku i nie wymaga rozliczenia podatkowego, jednak nie wszystkie, a niektóre jedynie do pewnej kwoty..

Czy zwolnienie z podatku obejmuje stypendia zagraniczne?

Stypendia zagraniczne są objęte zwolnieniem podatkowym. Dotyczy to stypendiów (także innych świadczeń pomocy materialnej) przyznawanych zarówno przez polskie, jak i zagraniczne podmioty.

Kiedy stypendium jest opodatkowane?

Stypendium ucznia lub studenta jest opodatkowane, jeśli w całym roku podatkowym przekroczyło 3800 zł.

Jaki dane są przenoszone z PIT-8C do PIT 37?

Z części E formularza PIT 8-C do PIT-37 przenoszone są następujące dane: kwota podlegająca opodatkowaniu z kolumny „c” oraz informacja o wysokości pobranych zaliczek z kolumny „d” (jeśli instytucja wypłacająca stypendium pobrała zaliczki na podatek).

Jak rozliczyć stypendium u dziecka?

Osoby niepełnoletnie otrzymujące stypendia, które podlegają opodatkowaniu, muszą złożyć własną roczną deklarację podatkową. W takim przypadku deklarację podpisuje i składa w imieniu dziecka rodzic, pomimo że powinna ona zostać wypełniona na imię i nazwisko dziecka.