Stypendia i jak je rozliczyć w rocznej deklaracji PIT

Spis treści

1. Stypendia bez podatku dochodowego i bez obowiązku rozliczenia PIT
2. Stypendia zagraniczne
3. Stypendia rozliczane w PIT
4. Koszty uzyskania stypendium i obliczenie podatku
5. Stypendium sportowe jako przychód z działalności wykonywanej osobiście
6. Koszty uzyskania przychodu stanowią w przypadku stypendiów sportowych i nagród 20%
7. Rozliczenie stypendiów małoletnich dzieci

Stypendia bez podatku dochodowego i bez obowiązku rozliczenia PIT

Wiele stypendiów jest całkowicie zwolnionych z podatku i nie trzeba ich wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym. Obowiązek złożenia zeznania i opłacenia podatku nie występuje w przypadku stypendiów:

• wypłacanych na podstawie przepisów ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach naukowych i tytule w zakresie sztuki;
• doktoranckich wypłacanych na podstawie przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym;
• naukowych i za wyniki w nauce, przyznawanych na specjalnych zasadach i wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego, organy administracji rządowej, organizacje społeczne, jeśli spełniają określone ustawą o PIT warunki.

Osoba, która otrzymała tego rodzaju stypendium i nie uzyskała w roku podatkowym innych dochodów podlegających opodatkowaniu, nie ma obowiązku składania w urzędzie skarbowym rocznej deklaracji PIT.

Stypendia zagraniczne

Zwolnienia dotyczą także świadczeń otrzymywanych w związku z odbywaniem stypendium w placówce zagranicznej. Obowiązkiem podatkowym nie są objęte stypendia i inne świadczenia pomocy materialnej przyznane zarówno przez polskie podmioty, jak i otrzymane od zagranicznych podmiotów.

Zwolnieniem podatkowym objęci są np. uczestnicy programu Erasmus+. Grantów z tego tytułu nie muszą rozliczać ani wyjeżdżający studenci, ani kadra akademicka. Zwolnienie podatkowe przysługuje na mocy rozporządzeń Ministra Finansów.

Stypendia rozliczane w PIT

W niektórych przypadkach osoby korzystające ze stypendiów muszą rozliczyć się w rocznym PIT.

Informację na formularzu PIT-8C o wypłaconych w roku podatkowym stypendiach otrzymają osoby, które otrzymały stypendium opodatkowane PIT oraz uczniowie i studenci, którzy w całym roku podatkowym uzyskali z tytułu stypendium więcej niż 3 800 zł (jest to limit kwoty podlegającej zwolnieniu z podatku), a pieniądze otrzymali zgodnie z uchwałą samorządu lub pozarządowej organizacji pożytku publicznego.

Koszty uzyskania stypendium i obliczenie podatku

Jeżeli stypendia, które otrzymaliśmy, nie podlegają zwolnieniu przedmiotowemu lub ich kwota przewyższa roczny limit zwolnienia 3800 zł, to podatek jest naliczany na zasadach ogólnych (zgodnie ze skalą 12 i 32%). Przychodów ze stypendiów dla uczniów i studentów, przewyższających w roku podatkowym kwotę 3800 zł i podlegających opodatkowaniu nie pomniejsza się o 20% kosztów uzyskania przychodów. Natomiast koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% stosuje się w przypadku stypendiów dla osób nieposiadających statusu ucznia bądź studenta, które są traktowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Stypendium sportowe jako przychód z działalności wykonywanej osobiście

Stypendia sportowe przyznawane są na podstawie odrębnych przepisów (art. 31 ust. 3 ustawy o sporcie). Otrzymać mogą je osoby fizyczne zrzeszone w klubach sportowych lub osoby fizyczne niezrzeszone w klubie sportowym. Beneficjentami stypendiów sportowych są zarówno osoby pełnoletnie, jak i małoletnie. Wielu stypendystów to uczniowie i studenci.

Większość stypendiów klasyfikowana jest w ustawie o PIT do tak zwanych „przychodów z innych źródeł”, jednak stypendia sportowe, zgodnie z art. 13 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

W ustawie wymienia się jako przychody z działalności wykonywanej osobiście: przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.

Stypendium sportowe wypłacane osobie, która nie jest uczniem ani studentem, stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście i podlega opodatkowaniu w całości, nie jest zwolnione z podatku, nawet jeśli jego kwota jest bardzo niska.

Przychody z działalności wykonywanej osobiście podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, czyli stawką 12% lub 32%.

Koszty uzyskania przychodu stanowią w przypadku stypendiów sportowych i nagród 20%

Beneficjent stypendium sportowego, który nie jest uczniem ani studentem, powinien otrzymać od płatnika świadczenia stypendialnego formularz PIT-11 w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. Kwoty wypłaconych w minionym roku podatkowym stypendiów, kosztów i pobranych zaliczek na podatek dochodowy wykazane na tym formularzu należy przenieść do formularza PIT-37, do wiersza „działalność wykonywana osobiście”.

Stypendia sportowe wypłacane dla osób, które posiadają status ucznia lub studenta

Jak już wspomnieliśmy na początku, istnieją zwolnienia z podatku dochodowego. Wolne od podatku dochodowego są:

• stypendia wypłacane uczniom oraz studentom, których przyznawanie oraz wysokość, regulowane są przez organy będące jednostkami samorządu terytorialnego, nie wyższe niż 3800 zł rocznie (zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40b);
• stypendia wypłacane uczniom oraz studentom, przyznawane przez organizacje pożytku publicznego oraz kluby sportowe, które nie prowadzą działalności gospodarczej, do wysokości 3800 zł rocznie (zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40b);
• wygrane w konkursach i grach sportowych, jeżeli wysokość jednorazowej wygranej nie przekracza 1000 zł (zgodnie z art. art. 21 ust. 1 pkt 68).

Z powołanych przepisów wynika, że zwolnienie z opodatkowania stypendiów (w tym stypendiów sportowych) może być zastosowane wtedy, gdy zostaną spełnione warunki:

• stypendium otrzymają osoby posiadające status ucznia lub studenta;
• wysokość i zasady udzielania świadczeń będą określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, bądź
• będą przyznane przez organizacje, o których mowa we wskazanych przepisach ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Rozliczenie stypendiów małoletnich dzieci

Często beneficjentami stypendiów są osoby niepełnoletnie (uczniowie). Dochody małoletnich dzieci dolicza się do dochodów rodziców. Jednak zgodnie z zapisami ustawy o PIT, dochodu ze stypendiów małoletnich dzieci nie dolicza się do dochodów rodziców. Niepełnoletni otrzymujący stypendia podlegające opodatkowaniu muszą złożyć własną deklarację roczną. Zeznanie w takim przypadku podpisuje i składa do urzędu skarbowego rodzic w imieniu dziecka, ale powinno być ono wypełnione na imię i nazwisko małoletniego.