Ryczałt ewidencjonowany – czym jest podatek ryczałtowy?

Spis treści

1. Do kiedy PIT-28?
2. Kto składa PIT-28?
3. Kto może rozliczać się na zasadzie ryczałtu?
4. Jak i kiedy powiadomić urząd skarbowy o wyborze ryczałtu?
5. Jaka jest podstawa opodatkowaniu w ryczałcie?
6. Jakie są stawki ryczałtu dla różnych rodzajów działalności?
7. Definicja wolnego zawodu
8. Deklaracje PIT-28 z załącznikami oraz terminy
9. Kto nie może rozliczać się na zasadach ryczałtu?
10. Wysokość składki zdrowotnej w 2024 r.
11. Zalety i wady opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Do kiedy PIT-28?

W terminie do 30 kwietnia 2025 roku należy złożyć formularz PIT-28 (wraz z załącznikami) w urzędzie skarbowym, który jest właściwy według miejsca zamieszkania w dniu nadania deklaracji podatkowej.

Kto składa PIT-28?

Obowiązuje on podatników, którzy rozliczają się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W ramach tego sposobu opodatkowania podatek płaci się od przychodu bez możliwości odliczenia kosztów jego uzyskania.

Z tej uproszczonej formy opodatkowania mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w formie indywidualnej, spółki cywilnej lub spółki jawnej.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest jedyną formą opodatkowania właściwą dla rozliczenia przychodów pochodzących z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy o charakterze prywatnym (niezwiązanym z prowadzoną działalnością gospodarczą).

Kto może rozliczać się na zasadzie ryczałtu?

Osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej mają możliwość opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego w formie:

• ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28) lub
• karty podatkowej (PIT-16A).

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28) podlegają:

• przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych;
• przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej (najem prywatny może być rozliczany wyłącznie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych);
• będące osobami duchownymi.

W przypadku osób duchownych, prawnie uznanych wyznań, zryczałtowany podatek dochodowy jest opłacany od przychodów tych osób.

Jak i kiedy powiadomić urząd skarbowy o wyborze ryczałtu?

Aby móc rozliczać się na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego od początku, należy złożyć w terminie do dnia poprzedzające­go dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej – nie później jednak niż w dniu uzy­skania pierwszego przychodu – pisem­nie oświadczenie skierowane do naczelni­ka urzędu skarbowego, właściwe­go według miejsca zamieszkania, o wybo­rze tej formy opodatkowania. Możliwy jest również bezpośredni wybór rozliczania ryczałtem przychodów z działalności na wniosku rejestracyjnym CEIDG-1. W la­tach następnych nie trzeba już składać żadnych oświad­czeń, jeśli podatnik nie zdecyduje się na zmianę formy opodat­kowania.

Co do zasady tym terminem będzie 20 lutego, chyba że podatnik nie uzyskał w styczniu żadnych przychodów.

W tym samym terminie należy składać ewentualną rezygnację z tej formy opodatkowania. W przypadku, gdy działalność jest lub ma być prowadzona w formie spółki, oświadczenie takie powinni zło­żyć wszyscy wspólnicy – każdy w swoim urzędzie skarbowym, właściwym według miejsca za­mieszkania.

Właściciele nieruchomości nie mają obowiązku zgłaszania najmu prywatnego do urzędu skarbowego. Małżonkowie muszą jednak pamiętać, że w sytuacji, gdyby chcieli skorzystać z preferencyjnej metody rozliczenia najmu prywatnego (zastosowanie stawki 8,5% do przychodu wynoszącego 200 000 zł) powinni złożyć stosowne oświadczenie właściwemu organowi podatkowemu.

Więcej szczegółów na temat preferencyjnej metody rozliczenia najmu prywatnego w artykule: Najem prywatny dla małżonków. 

Jaka jest podstawa opodatkowaniu w ryczałcie?

Podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowi przychód, bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodu. Ustalając podstawę opodatkowania, podatnicy mogą natomiast odliczyć od przychodu wydatki określone w art. 26 ust. 1 updof, jeżeli nie zostały już odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

• składki na ubezpieczenia społeczne,
• ulg i odliczeń innego typu, odliczanych od podstawy opodatkowania, wskazanych w art. 26 ustawy o PIT (oprócz podanych powyżej),
• ulgi abolicyjnej.

Możliwe jest także oddanie 1,5% podatku obliczonego na PIT-28 na rzecz OPP.

Ryczałtowcy nie mogą odliczyć ulgi prorodzinnej.

Pozostałe obowiązujące obecnie ulgi mogą odliczać od wykazanej kwoty. Mają też możliwość odliczać od przychodów straty z działalności gospodarczej poniesione w okresie korzystania z opodatkowania na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przed przejściem na ryczałt.

Jakie są stawki ryczałtu dla różnych rodzajów działalności?

Stawki ryczałtu nie są jednakowe dla wszystkich rodzajów działalności i wynoszą w rozliczeniu PIT za 2024 rok:

• 17% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów;
• 15% przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych m.in. pośrednictwa w handlu hurtowym, hoteli, wynajmu samochodów osobowych;
• 12,5% od przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze od nadwyżki ponad 100 000 zł;
• 10% przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek;
• 8,5% od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%; od przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze do kwoty 100 000 zł;
• 5,5% od przychodów m.in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych;
• 3,0% od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu, ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą;
• 2% od przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu (z wyjątkami wskazanymi w art. 20 ust. 1c ustawy).
• 12% dla przychodów osiąganych w związku ze świadczeniem niektórych usług w obszarze IT (dotychczas objętych stawką 15%), które są związane głównie z wydawaniem oprogramowania komputerowego (z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line) oraz z doradztwem w płaszczyźnie informatycznej;
• 15% dla przychodów osiąganych przez przedstawicieli wolnego zawodu, którzy świadczą osobiście swoje usługi w ramach pomocy społecznej bez zakwaterowania;
• 8,5% dla przychodów do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% dla przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł - usługi pomocy społecznej z zakwaterowaniem;
• 8,5% dla przychodów osiąganych ze świadczenia usług edukacyjnych przez przedstawicieli wolnego zawodu;
• 3% dla niektórych przychodów osiąganych m.in. z handlu, działalności rybackiej, gastronomicznej (o ile nie dotyczy sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 1,5%), produkcji zwierzęcej (poza działalnością weterynaryjną), odpłatne zbycie ruchomości związanych z działalnością gospodarczą.

Pełny wykaz stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych został zawarty w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Definicja wolnego zawodu

Wraz z wejściem w życie Polskiego Ładu modyfikacji uległa definicja wolnego zawodu. Wiąże się to z uszczupleniem katalogu osób mogących skorzystać z tej preferencyjnej formy opodatkowania bądź ze zmianą stawki ryczałtu stosownie do ww. wykazu. Wykluczeni z grona przedstawicieli wolnego zawodu zostali:

• lekarze, lekarze dentyści, lekarze weterynarii, technicy dentystyczni, felczerzy, położne, pielęgniarki, psycholodzy, fizjoterapeuci;
• architekci, inżynierowie budownictwa, rzeczoznawcy budowlani;
• rzecznicy patentowi, nauczyciele w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny.

Deklaracje PIT-28 z załącznikami oraz terminy

Ryczałt opłaca się za okresy miesięczne do 20. dnia następnego miesiąca lub kwartalnie (jedynie ci podatnicy, których przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo w formie spółki nie przekroczyły 250 000 euro) do 20 następnego miesiąca po zakończeniu kwartału. Za grudzień i ostatni kwartał ryczałt należy opłacić w terminie złożenia zeznania podatkowego. W trakcie roku nie składa się żadnych deklaracji podatkowych dotyczących ryczałtu.
Deklarację roczną (PIT-28) składa się do 30 kwietnia 2025 r. Deklaracja główna oraz zasadnicza obejmuje następujące druki:

• PIT-28 – Zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
• PIT/O – Informacja o odliczeniach od dochodu (przychodu) i od podatku w roku podatkowym.
• PIT/D – informacja o odliczeniu wydatków mieszkaniowych w roku podatkowym (załącznik do PIT-28, PIT-36 i PIT-37);
• PIT/WZR – składamy jeśli korzystamy z tzw. ulgi na złe długi.NIP-2: Zgłoszenie identyfikacyjne (zgłoszenie aktualizacyjne) osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, będącej podatnikiem lub płatnikiem;
• ZAP-3 – Zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej będącej podatnikiem.

Kto nie może rozliczać się na zasadach ryczałtu?

Warunkiem opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest uzyskanie w roku poprzedzającym rok podatkowy przychodu z tej działalności prowadzonej: wyłącznie samodzielnie w wysokości nieprzekraczającej 2 000 000 euro, w formie spółki, gdy suma przychodów wspólników z tej działalności nie przekroczyła 2 000 000 euro.
Ryczałt może zostać również wybrany przez podatników rozpoczynających wykonywanie działalności gospodarczej w danym roku podatkowym bez względu na wysokość przychodów pod warunkiem nie korzystania z opodatkowania w formie karty podatkowej.

Nie każdy przedsiębiorca może rozliczać się z urzędem skarbowym na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego. W art. 8 ust. 1 oraz załączniku nr 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne wskazano określone grupy działalności, dla których nie można wybrać ryczałtu. Dotyczy to m.in. aptek, działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych czy wytwarzających wyroby opodatkowane akcyzą.

W przypadku, gdy podatnik uzyskuje całość lub część przychodów z wyżej wymienionych działalności bądź rodzajów usług, nie może być opodatkowany ryczałtem, lecz na zasadach ogólnych.

Wysokość składki zdrowotnej w 2024 r.

Wysokość składki zdrowotnej dla osób rozliczających się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w 2024 r. wynosi odpowiednio:

Zalety i wady opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Jako zalety tej formy opodatkowania można wskazać:

• Uproszczoną księgowość w postaci ewidencji przychodów, którą prowadzi się odręb­nie na każdy rok podatkowy. W ewidencji przychodów ujmuje się wyłącznie przychody z pro­wadzonej działalności gospodar­czej. Nie ma natomiast potrzeby ewidencjonowania kosztów, gdyż przy tej formie opodatkowania nie bierze się ich pod uwagę przy ustalaniu wysokości podatku. Trzeba jed­nak gromadzić i przechowywać dowody zakupu towarów, na wypadek kontroli urzędu skarbowego. Wykonując działalność gospo­darczą opodatkowaną w formie ryczałtu, poza ewidencją przychodów należy prowadzić także inne ewidencje, takie jak ewidencja środków trwałych, ewidencja wyposażenia czy ewidencja zatrudnienia. Konieczne jest to jednak tylko wówczas, gdy firma posiada składniki majątku trwałego lub zatrudnia pracowników;
• Możliwość częściowego odliczenia składki zdrowotnej (50% wartości zapłaconego ubezpieczenia od podstawy opodatkowania); 
• Niższe stawki ryczałtu od stawek podatku rozliczanego według skali podatkowej.

Decydując się na opodatkowanie działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, należy pamiętać, że wybór tej formy opodatkowania wiąże się z:

• pozbawieniem prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Wybierając ryczałt ewidencjonowany nie można się rozliczać wspólnie również z przychodów opodatkowanych poza ryczałtem, według skali podatkowej;
• niemożnością pomniejszenia podatku należnego o wartość nakładów finansowych, które zostały poniesione w związku z osiągnięciem przychodu.

Jeżeli oprócz dochodów opodatko­wanych ryczałtem ewidencjono­wanym, w trakcie roku uzyskało się inne dochody (np. z pra­cy, z umów zlecenia lub o dzieło), należy w terminie do 30 kwietnia 2025 r. złożyć odrębne zeznanie roczne na od­powiednim formularzu. W ze­znaniu tym nie wykazuje się jednak dochodów objętych ry­czałtem.

Rekomendacja PITax.pl Łatwe podatki

Uwzględniając fakt, że ryczałt ewidencjonowany oblicza się od przychodu niepomniejszonego o koszty jego uzyskania, ten sposób opodatkowania może okazać się korzystny dla osób, które ponoszą niewielkie koszty działalności.