Spis treści
- Tytuły prawne do naliczania daniny – źródła dochodów
- Sposób ustalenia podstawy do naliczenia daniny
- Podsumowanie
Szczególnym wyróżnikiem daniny solidarnościowej wśród innych dochodów publicznoprawnych jest cel, jaki ona finansuje. Zasila ona bowiem tzw. fundusz solidarnościowy, z którego środki powinny być wydatkowane na inwestycje oraz pomoc na rzecz osób niepełnosprawnych.
Tytuły prawne do naliczania daniny – źródła dochodów
Mimo iż danina solidarnościowa regulowana jest przepisami ustawy o PIT, to jednak ustawodawca w sposób szczególny określił zasady jej naliczania. Zgodnie bowiem z art. 30h ust 2 Ustawy o PIT nalicza się ją od sumy dochodów, które podatnik uzyskuje z różnych tytułów prawnych (tzw. źródeł).
Pierwszy z nich to wszystkie dochody objęte skalą podatkową. Zaliczone będą tu zatem wynagrodzenia z tytułu pracy (zdefiniowane w art. 12 Ustawy o PIT), dochody z tzw. działalności wykonywanej osobiście (art. 13 Ustawy o PIT), działalności gospodarczej – jeżeli podatnik nie wybrał stawki 19%, działów specjalnych produkcji rolnej – jeżeli podatnik nie wybrał zarówno opodatkowania zryczałtowanego jak też stawki 19%, przychodów z tytułu wynajmu i dzierżawy (art. 16a Ustawy o PIT), z praw majątkowych (art. 18 Ustawy o PIT) oraz dochody rozliczane w ramach tzw. innych źródeł przychodów, jeżeli podlegają opodatkowaniu skalą podatkową (art. 20 Ustawy o PIT). Jak widać, pierwsza grupa dochodów obejmuje ich relatywnie dużą grupę i z perspektywy podatnika istotne jest to, że wszystkie one ujmowane są w deklaracjach albo PIT-37 albo PIT-36. W tej grupie podatnik również musi uwzględnić dochody zagraniczne, jeżeli rozliczane są one w Polsce metodą zaliczenia proporcjonalnego.
Mimo tak szerokiego określenia dochodów objętych daniną solidarnościową ustawodawca dodaje do tego katalogu inne tytuły prawne. W opisanej powyżej grupie nie zmieściły się dochody objęte stawką 19% z tytułu działalności gospodarczej i działów specjalnych produkcji rolnej, niemniej jednak ustawodawca w sposób odrębny wskazuje na konieczność uwzględnienia ich w podstawie do wyliczenia daniny. Oznacza to, że przedsiębiorcy oraz podatnicy rozliczający dochody z działów specjalnych produkcji rolnej zawsze będą podlegali daninie solidarnościowej – niezależnie od tego, czy rozliczają się na zasadach ogólnych, czy wybrali stawkę 19%. Wyjątkiem jest ryczałtowe opodatkowanie działów specjalnych produkcji rolnej, które wyłącza obowiązek naliczenia tej daniny.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że osoby fizyczne podlegające tej daninie to zarówno podatnicy prowadzący samodzielnie działalność gospodarcza, jak i wspólnicy spółek osobowych.
W związku ze zmianami, jakie nastąpiły z początkiem 2021 r., wspólnicy spółek komandytowych oraz spółek jawnych objętych podatkiem CIT, nie będą już za rok bieżący płacili daniny solidarnościowej. Dla tych grup podatników złożona deklaracja w 2021 r. za rok 2020 r. jest ostatnią. Jeżeli jednak podejmą oni decyzje o przekształceniu dotychczasowej spółki komandytowej w spółkę jawną nieobjętą podatkiem CIT, to danina solidarnościowa za 2021 r. również w przyszłości może się u nich pojawić. Warto się nad tym zastanowić, planując przekształcenie spółki komandytowej w spółkę jawną.
Także osoby, które sprzedają instrumenty finansowe, jak akcje lub udziały, zobowiązane są do uwzględnienia osiąganego dochodu przy wyliczeniu daniny solidarnościowej. Ostatnim rodzajem dochodu uwzględnianym przy jej wyliczeniu jest dochód uzyskiwany z tzw. zagranicznej jednostki kontrolowanej (art. 30f Ustawy o PIT).
Sposób ustalenia podstawy do naliczenia daniny
Wymienione powyżej dochody podatnik zobowiązany jest zsumować, aby określić podstawę do naliczenia daniny. Co ważne, sumowaniu podlega dochód, a nie przychody. Ma to istotne znaczenie dla przedsiębiorców, gdyż np. wysokie koszty uzyskania przychodu będą prowadziły do wykazania mniejszego dochodu do opodatkowania, a tym samym będzie to wpływało na wysokość daniny solidarnościowej.
Danina podlega zapłacie dopiero wówczas, gdy suma dochodu przekracza 1 000 000 zł. Można ją zatem traktować jako kolejny próg podatkowy. Przy czym, przy jej wyliczeniu uwzględnia się kwoty zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne podatnika oraz określone płatności w przypadku zagranicznych spółek kontrolowanych (art. 30f ust 5 Ustawy o PIT).
Stawka daniny wynosi 4% i liczona jest od wspomnianej nadwyżki sumy dochodów ponad kwotę jednego miliona złotych rocznie. Nie ma przy tym znaczenia, czy podatnik faktycznie otrzymał objęte tą daniną dochody. Może się w praktyce okazać, że przedsiębiorca wykazuje wprawdzie wysoki dochód, ale środki pozostają w działalności gospodarczej lub spółce osobowej. Wówczas danina płacona jest od wykazanego dla celów podatkowych, a nie wypłaconego dochodu.
Na potrzeby obliczenia daniny solidarnościowej wprowadzono formularz DSF-1, w którym podatnik wykazuje zarówno sumę dochodów będących podstawą do naliczenia daniny jak też pomniejszenia tej podstawy. W przypadku pomyłki lub błędu w wypełnieniu deklaracji należy złożyć jej korektę.
Mając na uwadze fakt, że danina jest traktowana jako podatek, ewentualna korekta deklaracji DSF-1 i związana z tym dopłata daniny wiązać się będzie z koniecznością zapłaty odsetek w takiej wysokości, jak ma to miejsce przy zaległościach podatkowych. Termin do złożenia tej deklaracji jest analogiczny jak w większości rozliczeń podatku PIT – jest nim koniec kwietnia następnego roku podatkowego po roku, którego rozliczenie dotyczy.
Deklarację DSF-1 podpisuje podatnik, przy czym może ro zrobić również jego księgowy lub doradca podatkowy na podstawie udzielonego pełnomocnictwa UPL.
Podsumowanie
Rozliczenie daniny solidarnościowej jest nowym, nietypowym rozwiązaniem. Wiąże się bowiem z koniecznością sumowania różnych dochodów osiąganych przez podatników przez cały rok kalendarzowy. Konieczność jej zapłaty może być zatem dużym zaskoczeniem dla tych osób, które osiągają sporadyczne, ale wysokie przychody np. ze zbycia akcji. Warto zatem w takich przypadkach już w trakcie roku podatkowego pamiętać o tym, że obowiązek zapłaty daniny pojawi się przy rozliczeniu rocznym
pomoc@pitax.pl