Odliczenie od podatku darowizny na pomoc Ukrainie

Spis treści

1. Mechanizm oraz wysokość odliczenia
2. Warunki skorzystania z odliczenia
3. Darowizny podlegające wyłączeniu
4. Na jakich deklaracjach dokonamy odliczenia?
5. Darowizna podlegająca odliczeniu tylko na konkretne cele
6. Podmioty, które nie mogą rozliczyć ulgi na darowiznę

Mechanizm oraz wysokość odliczenia

Podatnik może odliczyć kwotę darowizny w kwocie nieprzekraczającej 6% wartości dochodu bądź przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym.

Sposób odliczenia wartości przekazanej przez nas darowizny jest uzależniony od formy opodatkowania, za pomocą której się rozliczamy. Kwota darowizny może zostać odliczona od:

• Dochodu – jeśli darczyńcą jest osoba rozliczająca się na zasadach ogólnych (według skali podatkowej).
• Przychodu – jeśli obdarowującym jest osoba opodatkowana zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych.

Poniżej przedstawiamy przykładowe obliczenia wartości odliczenia dla poszczególnych sytuacji podatkowych:

Przykład 1:

Bartek rozliczający się na skali podatkowej uzyskał w roku podatkowym dochód (przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania) w wysokości 60 000 zł i przekazał na rzecz Fundacji Ukraina kwotę 1000 zł. Mając na uwadze, że kwota, którą obdarował wybraną przez siebie fundację przekracza maksymalny próg odliczenia wynoszący 6%, będzie mógł pomniejszyć swój podatek do zapłaty tylko o część tej kwoty:

6%*60 000 zł = 3600 zł

Bartek będzie mógł odliczyć pełną kwotę darowizny (1000 zł) od dochodu stanowiącego jego podstawę opodatkowania.

60 000 zł – 1000 zł = 59 000 zł

W wyniku dokonania odliczenia Bartek zapłaci podatek od kwoty 59 000 zł

12%*59 000 zł – 3600 (kwota zmniejszająca podatek) = 3480 zł

W razie braku odliczenia Bartek zapłaciłby podatek od kwoty 60 000 zł:

12%*60 000 zł – 3600 zł = 3600 zł

Poprzez dokonanie darowizny Bartek zaoszczędził 120 zł na PIT.

Przykład 2:

Alicja rozlicza się na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego (stawka 8,5%) i przekazała na rzecz Fundacji Ukraina kwotę w wysokości 200 zł. Aby skorzystać z odliczenia tej darowizny od podatku, pomniejszy wartość osiągniętego przez  siebie przychodu (bez uwzględnienia kosztów) wynoszącego 10 000 zł. 

10 000 zł – 200 zł = 9800 zł

Alicja będzie mogła ująć w odliczeniu całą kwotę darowizny, gdyż nie przekracza ona 6% jej przychodu rocznego.

8,5%*9800 zł = 833 zł

Po odliczeniu od przychodu Alicja zapłaci 833 zł podatku. Gdyby nie skorzystała z ulgi na darowiznę, zapłaciłaby 850 zł podatku.

Warunki skorzystania z odliczenia

Jak wskazywaliśmy powyżej, z omawianego odliczenia od dochodu/przychodu mogą skorzystać podatnicy, którzy dokonali darowizny na cele pożytku publicznego oraz rozliczają się na zasadach ogólnych, bądź są podatnikami zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych.

Jednakże na potrzeby ewentualnej kontroli podatkowej powinni dysponować stosowną dokumentacją, która bezspornie wskazuje na przeznaczenie darowizny na ściśle określone cel.

Darowizna pieniężna

Dodatkowo w przypadku darowizny pieniężnej należy pamiętać, że powinniśmy zachować dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy.

W dobie mnogiej ilości metod płatności niejednokrotnie zdarza się, że nie realizujemy tradycyjnych przelewów, lecz korzystamy również z innych form przekazania środków pieniężnych takich jak BLIK, PayPal itp. W takim wypadku powinniśmy pamiętać, że oprócz potwierdzenia uiszczenia opłaty z banku niezbędne jest potwierdzenie danej fundacji/organizacji/stowarzyszenia o otrzymaniu naszej darowizny. Jest to szczególnie istotne, gdyż przy korzystaniu z alternatywnych metod płatności na potwierdzeniu przekazania środków z banku jest wskazany numer rachunku bankowego pośrednika płatności. Z tego względu powinniśmy uzyskać jednoznaczne potwierdzenie ze strony organizacji/stowarzyszenia/fundacji przekazania naszej darowizny pieniężnej.

Celem zapewnienia bezpieczeństwa naszego odliczenia rekomendujemy również właściwe opisanie tytułu przelewu. Z uwagi na fakt, że darowizny podlegające odliczeniu od dochodu/przychodu winny być przekazywane na ściśle określone w ustawie cele, zalecamy posłużenie się takim sformułowaniem jak np. „na cel charytatywny X” bądź bardziej ogólnikowo „na cele pożytku publicznego”.

Darowizna rzeczowa

W tym miejscu zaznaczamy, że darowizny podlegające omawianemu odliczeniu od dochodu/przychodu nie muszą przybierać wyłącznie formy wsparcia pieniężnego. Na granicy z Ukrainą wiele z datków jest pomocą materialną pod postacią, np. żywności, środków higienicznych itp. W takim przypadku jednak musimy pamiętać, aby w razie potrzeby przedstawić dowód, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

Darowizny podlegające wyłączeniu

Na koniec należy zaznaczyć, że nie będziemy mogli uwzględnić przekazanej darowizny w odliczeniu od dochodu w sytuacji, gdy wcześniej została zaliczona do poniesionych przez nas kosztów uzyskania przychodów, bądź już wcześniej stanowiła element odliczenia od dochodu/przychodu (nie możemy dokonać odliczenia tej samej darowizny w kilku składanych przez nas deklaracjach).

Dodatkowo należy zaznaczyć, że nie dokonamy odliczenia darowizny, jeśli została nam zwrócona w jakiejkolwiek formie.

Na jakich deklaracjach dokonamy odliczenia?

Odliczenie darowizny od dochodu/przychodu należy wykazać na deklaracjach: PIT-28, PIT-36, PIT-37. Do deklaracji, w związku z którą dokonujemy odliczenia, należy załączyć również druk PIT/O, gdzie wskazujemy informacje dotyczące przekazanej darowizny oraz dane obdarowanego.

Darowizna podlegająca odliczeniu tylko na konkretne cele

Podatnik, który dokonał darowizny, może odliczyć ją od dochodu/przychodu, pod warunkiem, że przekazał ją na:

1. cele określone jako sfera zadań publicznych w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego;
2. organizacjom pozarządowym, o których mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego;
3. równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele.

Sfera zadań publicznych, o której mowa w punkcie otwierającym powyższą listę, obejmuje szeroki zakres. Ich szczegółowy wykaz został umiejscowiony w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, obejmując 40 pozycji. Na gruncie konfliktu zaistniałego na Ukrainie wśród najistotniejszych wymienianych przez ww. ustawę należy zaliczyć w szczególności działalność charytatywną oraz pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą.

Natomiast wspomniane w drugim punkcie listy organizacje pozarządowe należy rozumieć zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego. Są nimi te organizacje, które w sferze zadań publicznych prowadzą działalność pożytku publicznego rozumianą jako działalność społecznie użyteczną. Ustawa ponadto definiuje organizacje pozarządowe jako takie, które:

• Nie stanowią jednostek sektora finansów lub przedsiębiorstw, instytucji badawczych, banków i spółek handlowych będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi.
• Nie działają w celu osiągnięcia zysku.

Organizacjami pozarządowymi mogącymi prowadzić działalność pożytku publicznego wedle powyższych reguł mogą być osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia.
Ponadto, jak wskazuje ustawa, działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:

• osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
• stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;
• spółdzielnie socjalne;
• spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie.

Podmioty, które nie mogą rozliczyć ulgi na darowiznę

Nie mogą darowizny rozliczać podmioty, które przekazały ją na rzecz:

• partii politycznych;
• związków zawodowych i organizacji pracodawców;
• samorządów zawodowych;
• fundacji utworzonych przez partie polityczne;
• osób fizycznych;
• osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami.