Nowe zasady korzystania z 50% kosztów przez twórców

Spis treści

1. Uzasadnienie preferencyjnych kosztów uzyskania przychodów
2. Podstawa prawna zmian
3. Uprawnienia do 50% kosztów po zmianach
4. Nowy limit kosztów autorskich
5. Limit kosztów dla twórców na przełomie lat 2017-2018

Uzasadnienie preferencyjnych kosztów uzyskania przychodów

Koszty w wysokości 50% stosowane są już od dawna. Ustawodawca przyznał prawo do odliczenia wyższych kosztów twórcom, którzy ponoszą znaczne wydatki przy tworzeniu dzieł objętych prawami autorskimi.

Koszty w wysokości 50% przychodu można odliczyć, a w konsekwencji zmniejszyć kwotę podatku, bez konieczności dokumentowania wydatków, ale tylko do określonego limitu. Dopuszczalne jest odliczenie wyższych kosztów w rocznym rozliczeniu PIT, jeśli twórca rzeczywiście je poniósł, ale wtedy konieczne jest udowodnienie ich poniesienia.

Podstawa prawna zmian

Do przychodów osiąganych przez twórców będą miały zastosowanie nowe przepisy, które zostały zawarte w ustawie z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. W nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodany został w art. 22 ust. 9b, w którym wymieniono konkretne rodzaje działalności twórczej, do których możliwe jest zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu.

Zmianie nie uległa generalna zasada, że preferencyjne koszty mogą być stosowane wyłącznie do przychodów uzyskanych z tytułu „korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami" (art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT).

Uprawnienia do 50% kosztów po zmianach

Zgodnie z nowelizacją przepisów katalog działalności twórczej objętej 50% stawką kosztów uzyskania przychodu jest zamknięty i wyklucza sporo zawodów, które dotychczas miały możliwość korzystania z preferencyjnych kosztów uzyskania przychodów. Koszty w wysokości 50% będą mogły być zastosowane wyłącznie do przychodów z branż lub działalności:

• twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
• badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;
• artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;
• w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;
• publicystycznej.

Pozostali podatnicy zostali ograniczeni w kosztach autorskich, czyli będą mogli odliczać wyłącznie standardowe 20% koszty z tytułu umów zlecenia czy o dzieło lub ryczałtowe 111,25 zł – w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Zmiana ta jest niekorzystna dla wielu twórców. Budzi ona szereg wątpliwości interpretacyjnych, z tego też powodu umożliwia organom podatkowym szersze kwestionowanie możliwości zastosowania w danym przypadku preferencyjnych kosztów. Lista spowodowała ogromne zamieszanie, zwłaszcza wśród grafików komputerowych, tłumaczy, pisarzy literatury innej niż piękna, muzealników i przedstawicieli wielu innych zawodów. Dotychczas podwyższone koszty przysługiwały każdemu twórcy, który zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych wytworzył dzieło i korzystał z praw autorskich, czyli czerpał z tego tytułu korzyści majątkowe. Zapowiadane jest doprecyzowanie przepisów o stosowaniu przez twórców 50% kosztów uzyskania przychodów.

Nowy limit kosztów autorskich

Do 2017 roku podatnicy korzystający z preferencyjnych kosztów uzyskania przychodów mogli stosować odliczenie ze wszystkich tytułów uprawniających do kosztów podwyższonych do kwoty przysługującego w roku limitu 42 764 zł, co stanowiło 50% kwoty 85 528 zł (górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej).

W roku 2018 obowiązuje nowy, dwukrotnie wyższy limit roczny – 85 528 zł, który ustalony jest od przychodu wynoszącego 171 056 zł. Koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód. Po przekroczeniu limitu 85 528 zł (w 2018 r.), koszty autorskie nie przysługują. Płatnicy na etapie ustalania w trakcie roku zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzenia twórców nie mogą odliczać kosztów powyżej limitu.

Jednakże ustawowe limitowanie procentowych tzw. kosztów autorskich nie pozbawia twórców możliwości stosowania faktycznych kosztów uzyskania przychodów. Gdy realne koszty uzyskania przychodów były wyższe niż 50% i twórca potrafi to udowodnić, ma prawo przyjąć je w wysokości kosztów faktycznie poniesionych, ale może zastosować takie odliczenie dopiero w rocznym rozliczeniu PIT.

Limit kosztów dla twórców na przełomie lat 2017-2018

Dla ustalenia limitu kosztów na przełomie roku istotny jest moment uzyskania przychodu. Jeśli przychód zostanie uzyskany w 2017 r. – obowiązuje limit roku 2017. Do przychodu uzyskanego w roku 2018 – zastosować należy wyższy limit obowiązujący w roku 2018.

Momentem powstania przychodu podatkowego u twórców jest data faktycznego otrzymania lub postawienia wynagrodzenia do dyspozycji, stąd w przypadku wypłaty w 2018 r., ewentualne wcześniejsze uprawnienia wypłacającego wynagrodzenia pozwalające mu na korzystanie z praw już w 2017 r., nie zmienia faktu, że u twórcy otrzymującego wynagrodzenie przychód powstanie dopiero w momencie wypłaty w 2018 r. Dlatego przysługiwać będzie mu limit kosztów autorskich obowiązujący w 2018 roku.