Obowiązek podatkowy PIT - kiedy powstaje i kogo dotyczy?

Spis treści

1. podatek_PIT_i_kogo dotyczy?'>Co to jest podatek PIT i kogo dotyczy?
2. Powstanie przychodu i obowiązku podatkowego

Co to jest podatek PIT i kogo dotyczy?

Definicja obowiązku podatkowego znajduje się w artykule 4 Ordynacji Podatkowej (Dz.U. 1997 Nr 137 poz. 926 z późn.zm). Artykuł ten stanowi, że obowiązek podatkowy to „wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.” Przymusowe świadczenie pieniężne oznacza w tym kontekście podatek PIT, a zaistnienie zdarzenia odpowiada uzyskaniu przychodu.

PIT to skrót nazwy podatku dochodowego od osób fizycznych (ang. PIT - Personal Income Tax – podatek od dochodów osobistych). Podatek ten płacimy od uzyskanych dochodów lub przychodów np. z pracy, z działalności gospodarczej, wynajmu, emerytury, sprzedaży domu itp.

Regulacja podatku PIT w szerokim zakresie znajduje się w ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami. Ze względu na to, że niektórzy podatnicy mogą wybrać uproszczoną (zryczałtowaną) formę opodatkowania, regulacje dotyczące podatku PIT określa również ustawa z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Powstanie przychodu i obowiązku podatkowego

Osoby uzyskujące dochody za pośrednictwem płatników na rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) mają czas do 30 kwietnia poprzez złożenie zeznania rocznego. W trakcie roku pobierane są zaliczki na podatek przez pracodawców. Natomiast osoby prowadzące działalność gospodarczą lub uzyskujące przychody z najmu same płacą zaliczki na podatek PIT do 20 dnia następnego miesiąca, po którym powstał obowiązek podatkowy.

Obowiązek podatkowy PIT powstaje w momencie uzyskania przychodu. Jak ustalić moment powstania przychodu?

• W przypadku podatników nieprowadzących działalności gospodarczej momentem powstania przychodu jest otrzymanie należności, wynagrodzenia, czy innych świadczeń. Od przychodu należy odjąć poniesione koszty, a w rezultacie powstaje dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym.
• Inaczej jest u osób prowadzących działalność gospodarczą. Tutaj za datę powstania obowiązku podatkowego w PIT uznaje się datę powstania przychodu, z tym, że przepisy podatkowe definiują przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej jako „kwoty należne, nawet jeśli nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont”. Przychód powstaje z dniem wydania/sprzedania towaru lub wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności. W zależności od tego, które zdarzenie jest pierwsze, (wydanie towaru, wystawienie faktury, zapłata) określa ono moment powstania przychodu. Może więc w przypadku przedsiębiorców zaistnieć sytuacja, że przychód powstanie przed otrzymaniem zapłaty za wydany towar lub wykonaną usługę. Datę uzyskania przychodu należy wpisać do odpowiednich rejestrów, np. księgi przychodów i rozchodów lub ewidencji ryczałtowej).

Przykłady:

• Faktura wystawiona później niż dostawa – obowiązek podatkowy PIT powstaje w dniu dokonania dostawy, czyli dla dostawy w dn. 10 stycznia, a faktury wystawionej 25 stycznia – datą wpisu do KPiR przychodu i powstania obowiązku podatkowego jest 10.01;
• Faktura wystawiona przed dokonaniem sprzedaży – obowiązek podatkowy PIT powstaje z datą wystawienia faktury, czyli dla faktury z dn. 10 stycznia, a sprzedaży z dn. 25 stycznia – datą wpisu do KPiR, przychodu i powstania obowiązku podatkowego jest 10.01;
• Zapłata wcześniej niż dostawa – datą wpisu do KPiR jest moment zapłaty, czyli dla zapłaty z dn. 10 stycznia, dostawy w dn. 14 stycznia, faktury z dn. 16 stycznia – datą przychodu jest 10.01. W przypadku dokonania przed dostawą części zapłaty obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do tej części zapłaty, czyli tylko tę kwotę wykazujemy w KPiR z datą jej dokonania.
• Przedsiębiorca wystawił fakturę za wykonane usługi w dniu 10 stycznia z 14 dniowym terminem płatności i zapłatę otrzymał 24 stycznia. Data powstania przychodu to data wystawienia faktury 10 stycznia.
• Zaliczka wpłacona przed wydaniem towaru – datą wpisu do KPiR jest moment wykonanie pierwszej z czynności; wystawienie faktury lub wydania towaru, np. zaliczka wpłacona 10 stycznia, faktura wystawiona 12 stycznia, wydanie towaru 14 stycznia – datą wpisu do KPiR jest 12 stycznia. Takie same zasady dotyczą zaliczki częściowej, jak i pokrywającej 100% wartości towarów/usług. Zapłata zaliczki nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w PIT. Zaliczka nie stanowi przychodu w KPiR. Przychód powstanie w dacie wydania towaru lub wystawienia faktury końcowej.

Od przychodów wpisanych w rejestrze w danym miesiącu (przy rozliczeniach kwartalnych – kwartale) należy zapłacić podatek PIT obliczony z uwzględnieniem kosztów oraz pomniejszony o przysługujące ulgi do 20 dnia miesiąca następującego po tym miesiącu lub kwartale. Zaliczki na podatek PIT należy wpłacić na konto urzędu, bez składania deklaracji podatkowej, natomiast po zakończeniu roku podatkowego ogólnego rozliczenia PIT należy dokonać do końca stycznia – w przypadku ryczałtowców lub do końca kwietnia – w pozostałych przypadkach.