Spis treści
- Kiedy urząd skarbowy może wszcząć egzekucję?
- Zawieszenie bądź umorzenie egzekucji administracyjnej
- Zarzuty przeciwegzekucyjne
- Skarga na czynności egzekucyjne
- Wniosek o umorzenie egzekucji
Kiedy urząd skarbowy może wszcząć egzekucję?
W drodze egzekucji administracyjnej organy państwowe mogą przymusowo egzekwować należne im, między innymi, podatki, opłaty, grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej i inne należności wskazane w art. 2 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej również: UPEA).
Zasada obowiązkowego wszczęcia i prowadzenia egzekucji należności podatkowych została sformułowana w art. 6 § 1 UPEA. Zgodnie z wyżej wskazanym przepisem organ egzekucyjny jest zobligowany do podjęcia czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych w sytuacji, gdy doszło do uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku.
W związku z tym, że ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie precyzuje tego, kiedy można uznać działanie podmiotu zobowiązanego za stanowiące „uchylanie się” od ciążącego na nim obowiązku, jako konieczne jawi się wsparcie definicją słownikową przy dokonywaniu prawidłowej wykładni literalnej spornego przepisu. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego „uchylać się" to uniknąć czegoś, wymówić się od czegoś, uchylić się od odpowiedzialności, od obowiązków. Mając na uwadze powyższe, można zatem dojść do wniosku, iż „uchylanie się” polega na świadomym niewypełnieniu obowiązku pomimo obiektywnej możliwości uczynienia mu zadość. W pojęciu tym bowiem mieści się negatywny stosunek psychiczny osoby zobowiązanej do nałożonego na nią obowiązku, sprawiający, że mimo obiektywnej możliwości jego wykonania nie wypełnia go. Przy „niewykonaniu” zaś obowiązku nie ma znaczenia, czy osoba obwarowana powinnością jego spełnienia, działa w dobrej bądź złej wierze, istotny jest wyłącznie skutek jej zachowania wywierający wpływ na to, czy doszło do wykonania obowiązku.
Zawieszenie bądź umorzenie egzekucji administracyjnej
W razie wszczęcia postępowania egzekucyjnego mającego na celu przymusowe wyegzekwowanie należności podatkowych istnieje szereg możliwości obrony przez dłużnika. Wśród działań zmierzających do zawieszenia albo umorzenia egzekucji administracyjnej należy w szczególności wyróżnić:
- zgłoszenie zarzutów przeciwegzekucyjnych,
- wniesienie o umorzenie postępowania egzekucyjnego,
- złożenie skargi na czynności egzekucyjne.
Szczególnie istotnym jawi się fakt, iż skorzystanie z jednej z wyżej wyszczególnionych możliwości nie wyklucza dochodzenia swoich praw w drodze złożenia innego środka procesowego. Oznacza to, że dłużnik może jednocześnie wnieść każdy z trzech wyżej wyszczególnionych pism procesowych, o ile istnieją ku temu uzasadnione podstawy.
Zarzuty przeciwegzekucyjne
Podstawy wniesienia:
Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji określa zamknięty katalog podstaw, na jakich można oprzeć zarzuty przeciwegzekucyjne. Ustawodawca wskazuje, że uzasadnionym jest wniesienie tego środka zaskarżenia, gdy:
- Egzekwowany obowiązek nie istnieje.
- Egzekwowany obowiązek został określony niezgodnie z:
a) treścią orzeczenia, z którego wynika;
b) treścią dokumentu niebędącego orzeczeniem, z którego wynika;
c) przepisem prawa, jeżeli obowiązek wynika bezpośrednio z tego przepisu. - Wystąpił błąd co do osoby, wobec której prowadzona jest egzekucja administracyjna.
- Uchybiono doręczeniu zobowiązanemu upomnienia, jeżeli jest wymagane.
- Egzekwowane zobowiązanie wygasło w całości albo w części.
- Brak jest wymagalności obowiązku w przypadku (np. gdy doszło do odroczenia terminu wykonania obowiązku, rozłożenia na raty spłaty należności pieniężnej).
Termin:
Zarzuty przeciwegzekucyjne należy złożyć terminie 7 dni od dnia doręczenia odpisu tytułu wykonawczego.
Skutek procesowy:
W każdym przypadku wniesienia przez zobowiązanego któregokolwiek z ustawowych zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej następuje zawieszenie postępowania egzekucyjnego w całości albo w części z dniem doręczenia tego zarzutu organowi egzekucyjnemu do czasu zawiadomienia tego organu o wydaniu ostatecznego postanowienia w sprawie tego zarzutu. Wierzyciel po otrzymaniu zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej może w uzasadnionych przypadkach wystąpić z wnioskiem o podjęcie zawieszonego postępowania egzekucyjnego w całości albo w części.
Skarga na czynności egzekucyjne
Podstawy wniesienia:
Złożenie skargi na czynności egzekucyjne można oprzeć na dwóch zasadniczych podstawach:
- gdy czynność egzekucyjna została dokonana z naruszeniem przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
- gdy doszło do zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.
Opierając skargę na drugiej przesłance, należy wykazać, iż organ prowadzący egzekucję administracyjną dopuścił się naruszenia art. 7 § 2 UPEA. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne, które prowadzą bezpośrednio do wykonania obowiązku, a spośród kilku takich środków – środki najmniej uciążliwe dla zobowiązanego.
Przykład:
Skarga na czynności egzekucyjne jawi się jako uzasadniona w przypadku, gdy organ egzekucyjny w pierwszej kolejności stosuje egzekucję z nieruchomości dłużnika, nie podejmując próby wyegzekwowania należności z jego rachunku bankowego.
Termin:
Skargę na czynności egzekucyjne organu należy złożyć w terminie nie dłuższym aniżeli 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu dokumentu stanowiącego podstawę dokonania zaskarżonej czynności egzekucyjnej.
Skutek procesowy:
Skargę na czynności egzekucyjne składa się do organu dokonującego kwestionowanych czynności. W rezultacie rozpatrzenia skargi organ wydaje stosowne postanowienie, na mocy którego oddala lub uwzględnia skargę w całości albo w części. W przypadku uwzględnienia skargi organ egzekucyjny uchyla zaskarżoną czynność egzekucyjną w całości albo w części lub usuwa stwierdzoną wadę czynności egzekucyjnej.
Wniosek o umorzenie egzekucji
Podstawy wniesienia:
Wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego może zostać złożony w razie:
- niedopuszczalności egzekucji administracyjnej, w tym ze względu na zobowiązanego;
- niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym – niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym oznacza, że istnieją niezależne od zobowiązanego oraz trwałe przyczyny braku możliwości wykonania obowiązku;
- gdy tytuł wykonawczy nie odpowiada wymogom stawianym przez art. 27 UPEA – dotyczy to sytuacji, gdy tytuł wykonawczy został sporządzony w sposób wadliwy, mianowicie którakolwiek z jego części składowych nie odpowiada stanowi rzeczywistemu;
- śmierci zobowiązanego – gdy obowiązek jest ściśle związany ze zobowiązanym albo gdy egzekucja jest prowadzona wyłącznie z prawa majątkowego, które wygasło wskutek śmierci zobowiązanego;
- gdy postępowanie egzekucyjne zawieszone na żądanie wierzyciela nie zostało podjęte przed upływem 12 miesięcy od dnia zgłoszenia tego żądania;
- gdy z wnioskiem o umorzenie postępowania egzekucyjnego wystąpi wierzyciel;
- gdy odrębne ustawy tak stanowią – przykładem takiego zewnętrznego aktu prawnego jest ustawa Prawo upadłościowe. Na podstawie tej przesłanki postępowanie egzekucyjne jest umarzane z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.
- gdy dalsza egzekucja administracyjna będzie bezskuteczna z powodu braku majątku lub źródła dochodu zobowiązanego, z których jest możliwe wyegzekwowanie środków pieniężnych przewyższających koszty egzekucyjne.
Termin:
Żądanie umorzenia postępowania egzekucyjnego może być wniesione przez dłużnika w dowolnym czasie w toku postępowania egzekucyjnego. Dłużnik nie może natomiast domagać się umorzenia postępowania egzekucyjnego po jego zakończeniu.
Skutek procesowy:
W wyniku złożenia wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego może dojść do umorzenia egzekucji w całości lub w części. Wniosek składa się do organu egzekucyjnego prowadzącego postępowanie.
pomoc@pitax.pl