Autorskie koszty uzyskania przychodu

Spis treści

1. Autorskie koszty uzyskania przychodu – co to jest?
2. Autorskie koszty uzyskania przychodu - rodzaje
3. Koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania z praw autorskich i pokrewnych
4. Limit autorskich kosztów uzyskania przychodu
5. Jak obliczyć autorskie koszty uzyskania przychodu?

Autorskie koszty uzyskania przychodu – co to jest?

Przed przystąpieniem do omówienia czym są autorskie koszty pracownicze, w pierwszej kolejności należy przypomnieć, jaką rolę pełnią koszty uzyskania przychodu w rozliczeniach dla podatników PIT. Daninę pod postacią podatku dochodowego od osób fizycznych obliczamy względem osiągniętego dochodu. Celem ustalenia właściwej podstawy opodatkowania, przychód należy pomniejszyć o koszty jego uzyskania. Dopiero wówczas uzyskamy kwotę dochodu, od której odprowadzamy podatek należny.

Podobnie jak zwykłe koszty uzyskania przychodu, tak również ich rodzaj dedykowany twórcom i artystom jest przeznaczony dla podatników rozliczających się na zasadach ogólnych (wg skali podatkowej), którzy są zobowiązani do zlożenia zeznań rocznych:

• PIT 36 – formularz przeznaczony dla osób osiągających jakiekolwiek dochody bez pośrednictwa płatnika;
• PIT 37 – druk deklaracji, z którego korzysta większość podatników. Formularz służy do wykazania dochodów osiągniętych przez podatnika, który rozlicza się wyłącznie poprzez płatnika. 

Autorskie koszty uzyskania przychodu - rodzaje

Stosownie do art. 22 ust. 9 pkt 1-3 ustawy o PIT, autorskie koszty uzyskania przychodu określa się w wysokości 50% w odniesieniu do przychodów:

• Z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności lub z tytułu opłaty licencyjnej (art. 22 ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy o PIT) – dotyczy to przeniesienia prawa własności lub prawa stosowania: wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego. W przypadku umowy licencyjnej termin zapłaty odnosi się do płatności otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki będącą stroną umowy;
• Z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych (art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT) – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, lub rozporządzania przez nich tymi prawami.

Koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania z praw autorskich i pokrewnych

Z uwagi na odniesienie ostatniej z ww. kategorii do przepisów spoza ustawy o PIT należy zwrócić na istotne elementy zastosowania autorskich kosztów przychodu z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych. Warunkiem koniecznym dla zastosowania autorskich kosztów przychodu dla tego przypadku jest przede wszystkim ziszczenie się dwóch podstawowych przesłanek:

1. Działalność twórcza podatnika musi stanowić przedmiot prawa autorskiego, który został określony w rozdziale 1. ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
2. Przychód, do którego ma zastosowanie przepis art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT musi być związany z korzystaniem lub rozporządzaniem z prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

Na potrzeby doprecyzowania przesłanki określonej nr 1. należy wskazać, iż przedmiot prawa autorskiego stanowią przede wszystkim następujące utwory (art. 1 ust. 1 i ust. 2):

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
• plastyczne;
• fotograficzne;
• lutnicze;
• wzornictwa przemysłowego;
• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
• muzyczne i słowno-muzyczne;
• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
• audiowizualne (w tym filmowe).

Podkreślenia wymaga, że ustawodawca posługując się sformułowaniem w szczególności nie zamknął powyższego katalogu utworów. Oznacza to, że przedmiotem prawa autorskiego może być również inny przejaw działalności twórczej.

Przez pryzmat warunku oznaczonego jako nr 2. szczególnie istotną rolę pełni umowne rozgraniczenie przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT od pozostałych przychodów podatnika. Jak bowiem wskazuje Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 kwietnia 2022 r. o sygn. akt II FSK 2157/19:

Dla zastosowania normy kosztów uzyskania przychodów, określonej w art. 22 ust. 9 pkt 3 u.p.d.o.f., konieczne jest rozróżnienie wynagrodzenia na część związaną z wykonywaniem obowiązków pracowniczych i część określającą honorarium, związaną z korzystaniem z praw autorskich za eksploatację dzieła w określony sposób i na określonym polu. Nie jest wystarczające jedynie wyróżnienie części czasu pracy przeznaczonej na pracę twórczą, gdyż z takiego rozróżnienia nie wynika, czy utwór w ogóle powstał i czy w związku z jego eksploatacją wypłacone zostało honorarium, o którym mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 u.p.d.o.f.

Limit autorskich kosztów uzyskania przychodu

Najważniejszym ograniczeniem dla możliwości zastosowania preferencyjnej metody rozliczania kosztów uzyskania przychodów jest limit kwotowy. Maksymalna wartość została uzależniona od wskaźnika, jaki stanowi górny pułap I progu podatkowego dla rozliczających się na skali podatkowej.

Do końca 2021 roku była to wartość, która nie mogła wykroczyć poza pułap 85 528 zł. Mając jednak na uwadze rewolucyjne zmiany wprowadzone w drodze Polskiego Ładu limit autorskich kosztów uzyskania przychodów został zrównany z kwotą 120 000 zł.

Od nadwyżki ponad wskazaną wartość, podatnicy są zobowiązani do odprowadzenia stawki PIT, właściwej dla II progu podatkowego – 32%.

Jak obliczyć autorskie koszty uzyskania przychodu?

Przy obliczaniu autorskich kosztów uzyskania przychodu należy odnieść się do wartości brutto przychodu osiągniętego z jednego z wyżej wskazanych tytułów (omówionych na wstępie niniejszej publikacji). W pierwszej kolejności należy jednak pamiętać, aby tzw. przychód autorski pomniejszyć o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Przykład:

Podatnik w ramach umowy o dzieło dokonał przekazania praw do stworzonego przez niego oprogramowania zlecającemu wykonanie dzieła. Płatność z tytułu przekazania prawa własności została ustalona na poziomie 20 000 zł, co oznacza, że wartość autorskich kosztów uzyskania przychodu wyniesie w tym przypadku 10 000 zł, podobnie jak podstawa opodatkowania. 

W przypadku podatnika korzystającego z ulgi dla młodych do 26. roku życia bądź zwolnień podmiotowych Polskiego Ładu, tj.:

• Ulgi 4+ dla rodzin wielodzietnych,
• Ulgi na powrót,
• Ulgi dla aktywnych zawodowo seniorów,

Autorskie koszty uzyskania przychodów maja zastosowanie w ograniczonym stopniu, mianowicie w wysokości nieprzekraczającej tej części przychodów z danego źródła, która podlega opodatkowaniu.