Straty z lat ubiegłych w PIT

Spis treści

1. Odliczenie straty od dochodu - jak skorzystać?
2. Źródło dochodów i strat - czym są i jak działają?
3. Wysokość odliczenia -  jak wiele strat mozna odliczyć?
4. Okres odliczania straty - jak długo można rozliczać straty?
5. 
6. Odliczenia strat w trakcie roku
7. Straty nierozliczane - jakich strat nie rozliczamy?
8. Straty w zeznaniach podatkowych - jak uzupełnić straty w PIT?
9. Zamknięcie lub zawieszenie działalności a strata
10. Wspólne rozliczenie małżonków a strata
11. Odliczenie straty od dochodu - kiedy odliczamy straty?

Prawo do odliczania straty wyrażone jest w art. 9 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca przewiduje możliwość odliczenia straty w następnych latach z pewnymi ograniczeniami.

Odliczenie straty od dochodu - jak skorzystać?

Odliczenia straty w danym roku można dokonać pod warunkiem wystąpienia w tym czasie dochodu do opodatkowania  z tego samego źródła przychodu, z którego w latach poprzednich (do 5 lat wstecz) została poniesiona strata. W przypadku niskiego dochodu do opodatkowania lub jego braku w określonym roku podatkowym niemożliwe będzie rozliczenie straty w pełnej przysługującej wysokości lub nawet w ogóle nie będzie możliwości rozliczenia straty podatkowej w tym roku. W skrajnym przypadku może się zdarzyć, że w kolejnych pięciu latach nie ma dochodu, wtedy strata podatkowa może nie być w ogóle rozliczona.

Źródło dochodów i strat - czym są i jak działają?

Jednym z najważniejszych warunków odliczania straty jest zasada, iż może ona pomniejszać jedynie dochody z tego samego źródła, z którego została ona poniesiona. Jeżeli więc w danym roku podatkowym uzyskujemy przychody z różnych źródeł, nie możemy odliczać straty od dochodu z dowolnego źródła. Np. straty poniesione z działalności gospodarczej można odliczać tylko od dochodów z tej działalności, a nie np. od dochodów ze stosunku pracy.

Podatnik może dokonać odliczenia straty w pit 2024 (2024) m.in. z następujących źródeł przychodów:

• działalności gospodarczej,
• najmu, dzierżawy,
• odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółkach,
• odpłatnego zbycia papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka),
• odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,
• tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,
• tytułu objęcia wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.  

Wysokość odliczenia -  jak wiele strat mozna odliczyć?

Wysokość jednorazowego (czyli w jednym rocznym rozliczeniu pit) obniżenia dochodu w którymkolwiek z kolejnych lat nie może przekroczyć 50% kwoty straty poniesionej w jednym roku podatkowym. Z zapisu tego wynika, że rozliczenie straty może nastąpić najkrócej w ciągu dwóch lat (50%+50%), a najdłużej w ciągu pięciu lat. Nie zawsze dochód pozwoli na odliczenie 50% straty w danym roku. Odliczeń można dokonywać w danym roku w niższym procencie, lub wcale nie dokonać odpisu. Jeśli w okresie pięciu lat podatnik nie rozliczy straty, nie będzie mógł zrobić tego w następnych latach, możliwość odliczenia przepadnie.

W danym okresie rozliczeniowym można rozliczać  straty z kilku poprzednich lat. Wysokość odliczenia – maksymalnie 50% kwoty poniesionej straty – musi być ustalona  odrębnie dla każdej ze strat podatkowych poniesionych w latach ubiegłych.  

Przykład:  

Pan Iksiński z prowadzonej j działalności gospodarczej w poszczególnych latach miał następujące wyniki:

• rozliczenie pit 2016 – strata 6000 zł,

• rozliczenie pit 2017 – strata 4000 zł,

• rozliczenie pit 2018 – dochód 20 000 zł.

Rozliczając pit 2024 (również pit online) pan Iksiński może odliczyć od dochodu odpowiednio 50% starty z roku 2014 (3000 zł) oraz 50% straty z roku 2015 (2000 zł), w sumie 5000 zł. Pozostanie mu do rozliczenia 5000 zł (3000 zl z roku 2013 i 2000 zł z roku 2014). Kwotę tę będzie mógł rozliczyć w całości w następnym roku. Jeżeli nie osiągnie odpowiednio wysokiego dochodu pozwalającego na odliczenie całości pozostałej straty w 2024 roku, będzie miał możliwość odliczania jeszcze przez trzy lata.  

Okres odliczania straty - jak długo można rozliczać straty?

Stratę wykazaną w rozliczeniu pit można  odliczyć od dochodu w ciągu 5 kolejnych lat  następujących po roku, w którym wystąpiła strata. W [rok-rozliczemiowy] r. nie będzie już zatem można odliczać nieodliczonej straty za 2010 r. Nie ma natomiast przeszkód, aby w danym roku odliczać straty z dwóch lub więcej lat podatkowych, z zastrzeżeniem, że odliczenie z każdego z tych lat nie może przekroczyć 50 % straty z danego roku i nie może dotyczyć lat wcześniejszych niż rok poprzedzający pięcioletni dopuszczalny okres odliczenia straty. W pitach [rok-rozliczemiowy] r. możliwe będzie więc odliczenie strat powstałych w latach 2012 – 2016 podatkowych. Stratę wykazaną w rozliczeniu pit za 2015 rok będzie można rozliczać do roku 2020.

Przepisy nie wskazują na kolejność odliczania strat. Określają przedział czasowy, w którym mogą być odliczane (najbliższe kolejno po sobie następujące pięć lat podatkowych), ale nie określają, z którego roku stratę można odliczać w danym roku, ani w którym z tych lat podatnik może odliczyć pełny limit 50 % straty z danego roku podatkowego.

Przykład:

Straty podatnika prowadzącego działalność gospodarczą wynosiły:

w 2006r.  -6000 zł,

w 2007 r. - 4000 zł,

w 2008 r. – 4000 zł.

W następnych latach dochody wyniosły:

w 2009 r., -2000 zł,

w 2010 r. - 4000 zł,

w 2011 r. - 8000 zł.

Podatnik mógł dokonać odliczeń strat:

w 2009 r. mógł odliczyć 2000 zł straty z 2006 r.

w 2010 r. mógł odliczyć 3000 zł straty z 2066 r.(50%) i 1000 zł z 2007 roku

w 2011 r. mógł odliczyć 1000 zł straty zz 2006 r. (strata z 2006 r. zostałaby zatem odliczona w całości), 2000 zł straty z 2007 r.(50%)  i 2000 zł straty za 2008 r. (50%).

Dochód podatnika za 2011 r. (pomimo odliczenia strat) wyniesie 3000 zł – (8000 zł - 1000 zł - 2000 zł - 2000 zł) = 3000 zł. Do odliczenia pozostanie  mu jeszcze nieodliczona strata za 2007 r. w kwocie 1000 zł, która nie mogła być rozliczona w 2011 r., gdyż przekroczyłaby limit 50%  dozwolonego odliczenia. Będzie mogła być odliczona tylko w 2012 r.(ostatni piąty rok). Natomiast 2000 zł nieodliczonej straty za 2008 r.może być odliczane w latach 2012 – 2013.

Nie ma jednak wymogu, aby przedsiębiorca przyjmował taką kolejność odliczania strat z lat poprzednich. Każdy inny sposób uwzględniający limit roczny 50% kwoty straty oraz pięcioletni okres rozliczeń będzie prawidłowy.

Odliczenia strat w trakcie roku

Podatnik osiągający przychody z działalności gospodarczej bądź z najmu może dokonywać odliczenia straty już w trakcie roku przy ustalaniu zaliczek na pit albo przy obliczaniu ryczałtu za dany miesiąc. Przepisy regulujące rozliczenie straty w następnych latach nie określają, czy rozliczenia takiego należy dokonać dopiero po zakończeniu danego roku podatkowego, czy też w jego trakcie.Co za tym idzie w przypadku braku szczegółowych uregulowań w tym zakresie należy przyjąć, że możliwe jest rozliczenie tej straty zarówno w trakcie roku podatkowego, jak i po jego zakończeniu, a wybór stosownej metody pozostaje w gestii podatnika.

Może zaistnieć taka sytuacja, że podatnik nie osiągnie i nie wykaże dochodu w ostatecznym rocznym rozliczeniu pit (mimo odliczania straty w trakcie roku), w związku z czym nie będzie mógł skorzystać z odliczenia. Nie traci wtedy prawa do odliczenia straty, którą „zaliczkowo” odliczył. Strata, która ostatecznie nie została uwzględniona w zeznaniu rocznym może być odliczona w kolejnych latach podatkowych.

Straty z kapitałów pieniężnych rozlicza się raz w roku, tj. w składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym zeznaniu podatkowym PIT-38.

Straty nierozliczane - jakich strat nie rozliczamy?

Nie odlicza się strat poniesionych:  

• ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego;  

• z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, a także prawa wieczystego użytkowania gruntów;

• z odpłatnego zbycia rzeczy;

• z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli przez okres pięciu następnych lat podatkowych dochód nie będzie ustalany na podstawie ksiąg podatkowych: księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

• z przychodów opodatkowanych  ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (uwaga: można w jego ramach odliczać stratę w ramach źródła przychodów wykazaną wcześniej na zasadach ogólnych)

• z przychodów rozliczanych kartą podatkową i podatkiem tonażowym.

Straty w zeznaniach podatkowych - jak uzupełnić straty w PIT?

Wypełniając zeznania podatkowe w formie papierowej lub pity [rok-rozliczemiowy] online przez program pit, kwotę odliczonej w roku podatkowym straty z lat ubiegłych wykazuje się w rozliczeniu pit [rok-rozliczemiowy]:  

• rozliczając podatek według skali na formularzu pit 36 (wersja 22) w części E w poz. 151 lub 152,  

• składając deklarację pit 36L (wersja 11) w poz. 23,

• ryczałtowcy w deklaracji pit 28 w poz. 68,  

• w deklaracji pit 38 w poz. 28..

Rozliczając stratę z poprzednich lat należy przestrzegać zasady, że strata z danego źródła przychodu może być odliczona jedynie z dochodów z tego samego źródła.

Zamknięcie lub zawieszenie działalności a strata

W sytuacji, gdy podatnik zamknie lub zawiesi działalność gospodarczą, będzie mógł rozliczyć straty po wznowieniu działalności. 5-letni termin na rozliczenie poniesionej straty uwzględnia okres, kiedy działalność była zawieszona lub zamknięta

Wspólne rozliczenie małżonków a strata

Straty należy rozliczać odrębnie. Gdy rozliczamy pit wspólnie z małżonkiem, nie możemy korzystać z wykazanych strat małżonka. Można rozliczać dochody i pomniejszać je tylko o własne straty z lat ubiegłych.

Odliczenie straty od dochodu - kiedy odliczamy straty?

Odliczenia straty w danym roku można dokonać pod warunkiem wystąpienia w tym czasie dochodu do opodatkowania  z tego samego źródła przychodu, z którego w latach poprzednich (do 5 lat wstecz) została poniesiona strata. W przypadku niskiego dochodu do opodatkowania lub jego braku w określonym roku podatkowym niemożliwe będzie rozliczenie straty w pełnej przysługującej wysokości lub nawet w ogóle nie będzie możliwości rozliczenia straty podatkowej w tym roku. W skrajnym przypadku może się zdarzyć, że w kolejnych pięciu latach nie ma dochodu, wtedy strata podatkowa może nie być w ogóle rozliczona.