Zakres modyfikacji specustawy
Ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej również: specustawa), o której mowa w niniejszym artykule sprowadza się do dwóch najistotniejszych modyfikacji podatkowych:
- pomniejszenia podstawy opodatkowania o wartość dokonanych darowizn,
- preferencyjna i przyśpieszona procedura uzyskania polskiej rezydencji podatkowej przez obywatela Ukrainy.
Pomniejszenie dochodu (przychodu) o wartość darowizn
Zmiana w omawianym zakresie będzie polegać na dodaniu jednostki redakcyjnej do art. 52zf. W świetle uzupełniające ust. 3 ww. regulacji podatnik ma mieć możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania (odpowiednio w zależności od formy opodatkowania, na której jest – dochodu lub przychodu) o wartość darowizny rzeczy lub praw majątkowych również w przypadku, gdy koszty wytworzenia lub cena nabycia tych rzeczy lub praw majątkowych zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Ukrainiec szybciej zostanie polskim rezydentem podatkowym
Obecnie status obywatela Ukrainy podlega ocenie na zasadach ogólnych określonych w ustawie o PIT. W świetle przepisu art. 3 ust. 1a ustawy o PIT za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Zgodnie z planowanymi zmianami, projekt zakłada nowe formy wsparcia Ukraińców chcących podjąć zatrudnienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Projektowane zmiany legislacyjne mają na celu wprowadzenie nowej preferencji podatkowej dla obywateli Ukrainy. Jej podstawowym założeniem jest umożliwienie uzyskania statusu polskie rezydenta podatkowego od pierwszego dnia przyjazdu do Polski po 24 lutego 2022 roku. Ukraińcy, którzy dotarli na terytorium Polski w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, będą mogli tego dokonać za pośrednictwem składanego przez nich oświadczenia o przeniesieniu swojego ośrodka interesów życiowych do Polski.
W świetle przygotowywanej nowelizacji przepisów specustawy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obywatel Ukrainy podejmujący zatrudnienie u polskiego pracodawcy będzie mógł przedłożyć mu, że jego ośrodek interesów życiowych został przeniesiony do Polski. Oświadczenie winno być składane płatnikowi podatku dochodowego od przychodów uzyskanych przez obywatela Ukrainy.
Jakie znaczenie na gruncie prawa podatkowego ma ustalenie ośrodka interesów życiowych na terytorium danego państwa? W rezultacie złożonego oświadczenia, obywatel Ukrainy ma uzyskać od początku swojego pobytu na terytorium Polski status polskiego rezydenta podatkowego. Skutkować będzie to możliwością skorzystania przez niego z zasad opodatkowania obowiązujących obywateli Rzeczypospolitej Polskiej – w tym rozliczania wszelkich ulg i zwolnień podatkowych. Niezłożenie oświadczenia będzie natomiast skutkować utrzymaniem statusu nierezydenta podatkowego do czasu spełnienia jednego z warunków wymienionych w art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.