Czym jest zaległość podatkowa?
Z pojęciem zaległości podatkowej należy utożsamiać sytuacje, w których podatek został niezapłacony w terminie jego płatności. Dochodzi do tego zarówno w przypadku częściowego jak i całościowego braku zapłaty podatku. Ponadto za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek lub ratę podatku.
Wysokość stóp procentowych od 9 lutego 2022 r.
Narodowy Bank Polski w wydanym komunikacie prasowym z posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 lutego 2022 r., ogłosił:
"Rada postanowiła podwyższyć stopy procentowe NBP o 0,50 pkt. proc do poziomu:
- stopa referencyjna 2,75% w skali rocznej;
- stopa lombardowa 3,25% w skali rocznej;
- stopa depozytowa 2,25% w skali rocznej;
- stopa redyskonta weksli 2,80% w skali rocznej;
- stopa dyskontowa weksli 2,85% w skali rocznej."
Dla podatników posiadających zaległości podatkowe, najistotniejszą jest stawka stopy lombardowej. Jej wysokość determinuje kwotę zobowiązań podatkowych jaką musimy uiścić płacąc podatek po terminie.
Wysokość stóp procentowych a kwota zaległości podatkowej
Wraz z podwyżką stóp procentowych o 50 punktów bazowych doszło do zwiększenia odsetek od zaległości podatkowych. Dlaczego tak się dzieje? Podstaw tej zależności należy upatrywać w przepisach Ordynacji Podatkowej, które określają mechanizm obliczania wysokości zaległości podatkowej. Zgodnie z nimi, stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%.
Dla lepszego zobrazowania tego złożonego sposobu naliczania odsetek od zaległości podatkowej, wskazujemy, z czego wynika ich wysokość po 9 lutego 2022 r.:
200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego: 3,25%*2 = 6,5%
Wysokość odsetek od zaległości podatkowych: 6,5% + 2% = 8,5%
Począwszy od 2016 r. wyżej przyjęty schemat naliczania stawek odsetek od zaległości podatkowej powodował, że nie przekraczały one 8% - czyli przyjętej minimalnej wartości. Jednak w wyniku decyzji Rady Polityki Pieniężnej działającej przy Narodowym Banku Polskim doszło do tego, że suma dwukrotności stopy lombardowej i 2% przekroczyła minimalny pułap określony w ustawie.
Niestety, sposób obliczania odsetek od zaległości podatkowych pozostaje od wielu lat niezmienny. Rząd nie obnosi się z zamiarem jego zaadaptowania do bieżącej sytuacji ekonomicznej. Oznacza to, że w związku z zapowiedzianym cyklem podwyżek stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego, możemy spodziewać się coraz większych kwot do zapłaty od naszych zaległości podatkowych w 2022 roku.