Założenia do projektowanych zmian
Jednym z naczelnych celów nowelizacji Kodeksu Karnego Skarbowego (dalej również: KKS) jest zmiana polityki karnej w zakresie odpowiedzialności karno-skarbowej. Modyfikacja w tym zakresie ma zostać dokonana poprzez znaczne zaostrzenie odpowiedzialności karnej dla osób uporczywie unikających spłaty powstałych zobowiązań podatkowych o wielkiej wartości.
Kwalifikacja czynu
Kwestia przewlekłego unikania spłaty powstałych zobowiązań podatkowych reguluje art. 57 KKS. Zgodnie z jego jednostką redakcyjną zawartą w § 1 podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Nie oznacza to jednak, że każda osoba mająca zaległości w spłacie swoich zobowiązań podatkowych podlega karalności wytyczoną przez powyższą regulację. Posiadanie zaległości podatkowej tym się odróżnia od uporczywego niepłacenia podatku, że ma charakter incydentalny. Postawa uporczywości z art. 57 § 1 KKS cechuje się natomiast cyklicznością zachowań oraz umyślnym niestosowaniu się do wymogu terminowego płacenia podatku. Oczywiście również jednorazowe nieopłacanie zobowiązań podatkowych może przybrać formę uporczywego niepłacenia podatków o ile jest przy tym długotrwałe oraz wszystko wskazuje na zamiar niewpłacania danin na dłuższy okres.
Wysokość sankcji
Kwalifikacja danego czynu jako wykroczenie skarbowe przekłada się na dotkliwość wymierzanej kary. Zauważyć bowiem należy, że konstrukcja KKS w przypadku wykroczeń przewiduje karę grzywny. Wysokość grzywny wymierzana przez organy podatkowe bądź sąd nie mogą przekroczyć dwudziestokrotności minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, że w 2022 roku wysokość sankcji nie może przekroczyć pułapu 60 200 zł. W zgodzie ze projektem zmian Ministerstwa Sprawiedliwości, podmioty uporczywie niepłacący swoich zaległości podatkowych o znacznej wartości (powyżej pięćdziesięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia) miałyby zapłacić karę w wymiarze aż do 720 stawek dziennych. Co idzie również za taką konstrukcją sankcji – uporczywe niewpłacanie podatków przekształciłoby swoją kwalifikację z wykroczenia skarbowego na przestępstwo.
O ile należy się zgodzić z uzasadnieniem projektu Ministerstwa Sprawiedliwości w zakresie twierdzenia, iż w przypadkach unikania zapłaty podatków o znacznej wartości dotychczasowa sankcja jawi się jako mało dotkliwa, o tyle nowy górny pułap odpowiedzialności należy ocenić jako rażąco wysoki.
Końcowo należy wskazać, iż wysokość stawki dziennej została określona w art. 23 § 3 KKS, gdzie ustalono, iż nie może być niższa od 1/30 minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.
Mając na uwadze powyższe górna granica sankcji może wynieść aż 28 896 000 zł, ponieważ:
1/30*3010zł = 100,33zł
100,33zł*400 = 40 132zł
40 132zł*720 = 28 895 040zł.