Do czego służy PIT-2?
Jako że zakres zmian objętych opisywaną ustawą dotyczy w głównej mierze problematyki składania i skutków jakie wywołuje PIT-2 przypominamy na czym polega jego zastosowanie. PIT-2 jest oświadczeniem pracownika, które składa się pracodawcy i upoważnia go do pomniejszenia zaliczki za dany miesiąc o kwotę zmniejszającą podatek. O ile wartość kwoty zmniejszającej podatek w skali miesięcznej w 2021 r. była symboliczna - bowiem wynosiła co do zasady niespełna 45 zł - o tyle wraz z rewolucyjnymi zmianami podatkowymi w 2022 r. wynosi ona 425 zł. Jest to wynik tego, że w 2022 r. kwota zmniejszająca podatek wynosi w skali rocznej 5 100 zł, zaś w rozliczeniach miesięcznych, gdzie zaliczka na podatek dochodowy jest pomniejszana proporcjonalnie (5100/12=425) jest to kwota znacznie bardziej odczuwalna dla podatnika.
Przyczyna podjęcia zmian w zakresie PIT-2
Dotychczas oświadczenie w formie PIT-2, pracownik zobowiązany był przedłożyć pracodawcy nie później niż:
- przed otrzymaniem pierwszej wypłaty - jeśli podatnik był nowoprzyjętym pracownikiem,
- przed pierwszym przelewem w nowym roku podatkowym – w przypadku pracownika ze stażem pracy w danym przedsiębiorstwie/pozostali pracownicy.
Mając na uwadze istotny wpływ nowelizacji podatkowych uchwalonych w ramach "Polskiego Ładu", Ministerstwo Finansów zapowiedziało możliwość złożenia PIT-2 również po wystąpieniu powyższych zdarzeń - w dowolnym momencie w trakcie roku. Wskazana zmiana została uchwalona już 7 stycznia 2022 roku jednakże przybrała formę rozporządzenia. Wskazane rozwiązanie, mimo że ukierunkowane było na jak najszybsze wdrożenie zmian zapewniających neutralność podatkową Polskiego Ładu dla pracowników zarabiających do 12 800 zł brutto, to spotkało się z ogólnym sprzeciwem ekspertów podatkowych.
U podstaw tej dezaprobaty leżała niekonstytucyjność przyjętych zmian. Jak wskazuje bowiem art. 217 Konstytucji przepisy nakładające podatki mogę być uchwalane jedynie w formie ustawy. Zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji ustawa stanowi akt prawny wyższy rangą względem rozporządzenia w hierarchii aktów prawnych. Rozporządzenia mogą być wydawane wyłącznie na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Zakres zmian dotyczących PIT-2
Jak wskazano w treści uzasadnienia do projektu ustawy podpisanej przez Prezydenta, zaproponowane zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych mają na celu zapewnienie, że płatnik będzie zobowiązany stosować zmniejszenie zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek również wówczas, gdy oświadczenie PIT-2 jest składane w trakcie roku podatkowego, a nie tylko przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w danym roku podatkowym.
Wskazania ponadto wymaga, iż problem dotyczący comiesięcznego potrącania zaliczki o ułamek kwoty wolnej od podatku objął również emerytów oraz rencistów. Modyfikacje wprowadzone ustawą podpisaną przez Prezydenta dotyczą również możliwości złożenia PIT-2 przez emeryta lub rencistę, który złożył do organu rentowego wniosek o niestosowanie kwoty wolnej.
Jak wskazywaliśmy na wstępie, jedną z naczelnych zmian wprowadzonych w drodze analizowanej ustawy jest również zmiana dotychczasowego mechanizmu kalkulacji i poboru zaliczek na podatek dochodowy. W tym zakresie, ustawodawca postanowił podnieść rozwiązania przyjęte w kontrowersyjnym rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 roku do rangi ustawowej.