Specustawa dot. pomocy Ukrainie
Przed przystąpieniem do szczegółowego opracowania niniejszego artykułu wskazania wymaga, że aktem prawnym regulującym preferencje podatkowe wprowadzone w rezultacie napaści wojennej na Ukrainę jest:
ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: Specustawa).
Udogodnienia podatkowe uchwalone na mocy ww. aktu prawnego obowiązują z mocą wsteczną i odnoszą się do pomocy realizowanej w okresie od dnia 24 lutego do końca 2022 r.
Opodatkowanie zakwaterowania i wyżywienia uchodźców z Ukrainy
W ramach Specustawy unormowana została kwestia świadczenia dla osób zapewniających zakwaterowanie oraz wyżywienie obywatelom Ukrainy, który przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polski po dniu 24 lutego 2022 r.
Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule: Opodatkowanie zakwaterowania oraz wyżywienia dla obywateli Ukrainy
Dla przypomnienia należy wskazać, że środki finansowe przeznaczone dla opiekujących się uchodźcami zza wschodniej granicy, przyznawane były na okres nie dłuższy niż 60 dni. Ich przyznane uzależnione było od wniosku złożonego przez podmiot zapewniający nocleg wraz z posiłkami. Do świadczących wyżej opisaną pomoc zaliczają się zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Środki finansowe przeznaczone na zakwaterowanie oraz wyżywienie zostały określone w wysokości 40 zł na przyjętą osobę.
Celem zachęcenia naszych rodaków do wsparcia obywateli Ukrainy, wypłaty świadczenia związanego z zakwaterowaniem oraz wyżywieniem uchodźców podlega zwolnieniu podatkowemu na gruncie ustawy o PIT oraz ustawy o CIT.
Pomoc Ukrainie zwiększy koszty uzyskania przychodu
Zaliczenie darowizny do kosztów uzyskania przychodu jest zagadnieniem budzącym wiele wątpliwości interpretacyjnych, zaś każdy przypadek powinien podlegać indywidualnej ocenie. W zakresie datków przekazywanych obywatelom Ukrainy Specustawa nie pozostawia wątpliwości dostatecznie regulując wskazaną kwestię.
Celem uwzględnienia wartości darowizny, w ramach której darczyńcą jest przedsiębiorca rozliczający się w PIT bądź CIT, w szczególności należy zadbać o odpowiednie zaadresowanie wsparcia. Za koszt uzyskania przychodu nie zostanie zakwalifikowana każda darowizna (np. przekazana w sposób bezpośredni uchodźcowi z Ukrainy), lecz pomoc udzielona:
- organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy;
- jednostkom samorządu terytorialnego;
- wojewodom;
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych;
- podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.
Wartość darowizny uwzględnianej w kosztach uzyskania przychodu może przybrać postać rzeczową bądź finansową. Istotnym jest, aby istotą wsparcia była realizacja celów związanych z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy.
Co istotne, Specustawa wskazuje określone ramy czasowe omawianej preferencji podatkowej podkreślając, że możliwość zaliczenia darowizny na Ukrainę do kosztów uzyskania przychodu odnosi się wyłącznie do datków przekazanych w okresie od 24 lutego do końca 2022 r.
Szczegółowe omówienie zasad zaliczania darowizn do kosztów uzyskania przychodu znajduje się w publikacji: Darowizna na Ukrainę pomniejszy podatek.
Otrzymanie pomocy bez PIT
Nie należy również zapominać o sytuacji podatkowej samych obywateli Ukrainy, którzy zostali obdarowani przez naszych rodaków. Specustawa wskazuje, że zwolnieniu z PIT podlega także pomoc humanitarna, która została otrzymana przez Ukraińców. Warunkiem koniecznym jest jednak przybycie obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r. w wyniku prowadzonych działań wojennych.
Analogicznie do wyżej opisanej preferencji podatkowej, zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych podlega również wartość darowizn oraz nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od momentu rozpoczęcia konfliktu zbrojnego do końca minionego roku.
Więcej na ten temat dowiesz się z artykułu: Brak PIT od pomocy na rzecz Ukrainy.
Rezydencja podatkowa obywatela Ukrainy
Chcąc ułatwić komunikację uchodźców z organami administracji publicznej Rzeczypospolitej Polskiej, ustawodawca wprowadził szczególne zasady ustalania rezydencji podatkowej dla Ukraińców. Udogodnienie polega na możliwości uzyskania (od początku pobytu na terytorium Polski) status polskiego rezydenta podatkowego.
Rezultatem tego rozwiązania jest skorzystanie przez uchodźców z zasad opodatkowania obowiązujących obywateli Rzeczypospolitej Polskiej – w tym rozliczania wszelkich ulg i zwolnień podatkowych.
W tym celu jednak należy złożyć stosowne oświadczenie.
Więcej na temat rezydencji podatkowej uchodźców z Ukrainy pisaliśmy w artykule: Obywatele Ukrainy jako polscy rezydenci podatkowi.
pomoc@pitax.pl