Polski Ład – zestawienie najważniejszych zmian w podatkach za 2022 r.

Najważniejsze zmiany w PIT za 2022 r.

Podwyżka kwoty wolnej od podatku

Jednym z najgłośniejszych punktów realizacji programu Polski Ład są zmiany w zakresie kwoty wolnej od podatku. Przede wszystkim doszło do znaczącego podwyższenia wartości dochodu wolnego od opodatkowania – z 8 000 aż do 30 000 zł. Ponadto zniesiono degresywny model naliczania kwoty wolnej, co przekłada się na nasze rozliczenia w ten sposób, że nie będziemy zobowiązani do zapłaty PIT, jeśli nie osiągnięmy dochodu przekraczającego nowa wartość wskaźnika.

Z kwoty wolnej od podatku mogą skorzystać wyłącznie podatnicy rozliczający się według zasad ogólnych (będący na tzw. skali podatkowej) tj. składający deklaracje roczne na drukach PIT-36 (30) oraz PIT-37 (29).

Więcej na ten temat dowiesz się z artykułu: Kwota wolna od podatku.

Wyższy I próg podatkowy oraz obniżka podstawowej stawki PIT

Przemodelowania doznała również podstawowa stawka podatku obowiązująca podatników PIT oraz górna granica pierwszego progu podatkowego. Do końca 2021 roku podatnicy byli zobowiązani do zapłaty daniny w wymiarze 17% od dochodu nieprzekraczającego kwoty 85 528 zł w skali roku. Teraz nie dość, że obowiązuje niższa stawka PIT dla osób fizycznych rozliczających się w granicach pierwszego progu podatkowego – obniżka do 12% PIT – to dodatkowo 32% PIT zapłacimy dopiero od nadwyżki ponad 120 000 zł.

Więcej na ten temat dowiesz się z artykułu: Progi podatkowe.

Ulga dla klasy średniej

Ciężar odprowadzania składki zdrowotnej na nowych zasadach (więcej na ten temat w sekcji Zmiany w składce zdrowotnej za 2022 r.) miał początkowo zostać zniwelowany poprzez tzw. ulgę dla klasy średniej.

Omawiana preferencja podatkowa swoim zakresem nie obejmowała wszystkich rozliczających się na PIT-36 (30) oraz PIT-37 (29), lecz wyłącznie osoby:

• Zatrudnione na podstawie umowy o pracę (bądź w oparciu o pokrewny stosunek prawny),
• Prowadzącym działalność gospodarczą.

Opisywana ulga podatkowa zakończyła swój byt prawny w drugiej połowie roku, jednak z mocą wsteczną. Oznacza to, że ulga dla klasy średniej nie znajduje zastosowania do przychodów osiągniętych od początku roku. Mając jednak na uwadze, że jako niekonstytucyjne jawi się wprowadzanie zmian podatkowych na niekorzyść podatnika, w sytuacji gdy dochodzi do nich już w trakcie trwania roku podatkowego urząd skarbowy dokona weryfikacji naszych rozliczeń. Na czym będzie polegała analiza ze strony organów administracji skarbowej? Otóż urząd skarbowy, który otrzyma nasze rozliczenie sprawdzi w pierwszej kolejności, czy wartość podatku (bądź ewentualnego zwrotu nadpłaty) nie byłaby bardziej przychylna dla podatnika w sytuacji, gdyby nie doszło do uchylenia ulgi dla klasy średniej. Procedura rozstrzygania o korzystności rozliczeń ma odbywać się w następujący sposób:

• wyliczenie wartości podatku/wysokości zwrotu nadpłaty przy założeniu, iż obowiązuje stawka PIT z początku 2022 roku (17%) i uwzględnieniu ulgi dla klasy średniej;
• wyliczenie wartości podatku/wysokości zwrotu nadpłaty z punktu widzenia stanu prawnego obowiązującego w chwili składania deklaracji podatkowej za 2022 rok (nowej niższej stawki podatku 12% oraz braku możliwości ujęcia ulgi dla klasy średniej).

W wyniku zestawienia wskazanych dwóch rachunków podatkowych urząd skarbowy wybierze ten, który okaże się korzystniejszy dla podatnika.

Więcej na temat hipotetycznego podatku należnego dowiesz się z artykułu: Ulga dla klasy średniej w PIT za 2022 r.

Nowe zwolnienia podmiotowe na wzór ulgi dla młodych

W ramach Polskiego Ładu doszło do powiększenia katalogu podatników, którzy nie zapłacą PIT od 85 528 zł przychodu. Ustawodawca zadecydował bowiem o wprowadzeniu szeregu preferencji podatkowych na wzór dotychczas znanej ulgi dla młodych (do 26 roku życia). Adresatami nowego rozwiązania są w szczególności:

• rodzice/opiekunowie prawni sprawujący opiekę rodzicielską w rodzinach wychowujących czwórkę bądź więcej dzieci (więcej na ten temat w publikacji: Polski Ład - ulga 4+);
• osoby powracające z zagranicy, które postanowiły na dłużej wrócić do ojczyzny (więcej na ten temat w publikacji: Polski Ład - ulga na powrót);
• seniorzy (osoby, które osiągnęły wiek emerytalny), którzy pozostają aktywni zawodowo i osiągają przychody z tego tytułu (więcej na ten temat w publikacji: Polski Ład - ulga dla aktywnych zawodowo seniorów).

Wyższe kwoty limitów podatkowych

W rozliczeniu za 2022 r. więcej podatników będzie mogło skorzystać z ulg i odliczeń. Jest to głównie zasługa aktualizacji bieżących limitów podatkowych. Najbardziej rewolucyjna zmiana zaistniała w przypadku ulgi prorodzinnej. Rodzice/opiekunowie dziecka nie mogli skorzystać z odliczenia w sytuacji, gdy ich wychowanek osiągnął zarobki przekraczające 3089 zł brutto rocznie. Jak można zauważyć jest to wskaźnik, który w zupełności nie przystaje do bieżących realiów gospodarcze podjęcie jakiejkolwiek aktywności zawodowej przez dziecko jest równoznaczne z niemożności rozliczenia ulgi prorodzinnej.

W związku z modyfikacjami zaprezentowanymi przez Polski Ład 2.0 limit ten odpowiada kwocie z dwunastokrotności renty socjalnej.

Aby rozliczyć ulgę prorodzinną w PIT za 2022 r. nie może zostać przekroczony limit zarobków dziecka wynoszący 16 061,28 zł.

Więcej na ten temat dowiesz się z publikacji: Limit zarobków dziecka.

Najważniejsze zmiany w składce zdrowotnej za 2022 r.

Niesłusznie Polski Ład jest utożsamiany ze zmianami skupiającymi się na podatku dochodowym od osób fizycznych. Jedną z najbardziej kluczowych zmian jest modyfikacja sposobu naliczania składki zdrowotnej i uzależnienie jej wysokości od osiąganych przychodów/dochodów.

Zasady ogólne

Większość podatników rozlicza się na formularzach PIT-37 (29) oraz PIT-36 (30). Są to druki odpowiedzialne za rozliczenie opodatkowania na zasadach ogólnych. Od początku 2022 r. podatnicy na skali podatkowej są zobowiązani do uiszczania 9% składki zdrowotnej od osiąganego dochodu. Co istotne, dla tej grupy całkowicie uchylono możliwość odliczenia ubezpieczenia zdrowotnego (w rozliczeniach do 2 maja 2022 r. podatnicy mogli pomniejszyć jej wysokość o 7,75%).

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

W przypadku podatników rozliczających się na formularzach PIT-28 (o ile prowadzą działalność gospodarczą), wartość daniny zdrowotnej zdrowotnej ustalana jest od wysokości przychodu podatnika.

Więcej na ten temat w artykule: Wartość składki zdrowotnej.

Podatek liniowy

Osoby rozliczające się w formie podatku liniowego (stawka PIT 19% niezależnie od wysokości dochodu) zobowiązani są do odprowadzenia 4,9% składki zdrowotnej od uzyskanego dochodu. Przysługuje im również możliwość odliczenia daniny zdrowotnej od podstawy opodatkowania, jednak przy ograniczeniu kwotowym wynoszącym nie więcej niż 8 700 zł (za 2023 r. będzie to 10 200 zł).

Karta podatkowa

Podatników na karcie podatkowej obowiązuje składka zdrowotna wynosząca 9% ustalana względem minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że w 2022 r. wysokość daniny wyniesie 270,90 zł miesięcznie.

Osoby pozostające na karcie podatkowej uzyskały przywilej odliczenia 19% uiszczonych składek zdrowotnych.