Wprowadzenie
Zagadnienie zniesienia limitu 30-krotności składek ZUS nie jest nowością, ponieważ pojawił się on już na agendzie jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu, jednak z różnych przyczyn nie był procedowany. Zgodnie z wyliczeniami ministerstwa finansów miałby on zapewnić wpływy do budżetu państwa na poziomie około 5-7 mld zł rocznie.
Obecna sytuacja
Obecnie obowiązujące przepisy, które regulują sferę ubezpieczeń społecznych wskazują, iż roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Stanowi to swojego rodzaju limit, powyżej którego składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie są opłacane. Oczywiście okres nieopłacania tych składek traktuje się jako okres ubezpieczenia.
Podkreślić należy, iż wspomniany limit dotyczy wyłącznie składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Inaczej rozwiązano tę kwestię w przypadku pozostałych ubezpieczeń społecznych – w zakresie składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe żaden limit nie obowiązuje. Składki te należy opłacać od całości wynagrodzenia. Podobnie jest w zakresie składek na ubezpieczenia zdrowotne czy Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Założenia projektu nowelizacji
Jak wspomniano na wstępie, projekt zakłada zniesienie limitu trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia dla składek emerytalnych i rentowych. Krótko mówiąc, po wejściu w życie przedmiotowego projektu mają obowiązywać tożsame zasady zarówno dla składek emerytalnych, rentowych, jak i pozostałych składek ZUS.
Skutki projektu
Autorzy projektu argumentują, iż funkcjonowanie przedmiotowego limitu powoduje niesprawiedliwy i jeden z najbardziej degresywnych systemów podatkowych w Europie. Wynika to z faktu, iż osoby najlepiej zarabiające płacą proporcjonalnie niższe składki niż osoby o mniejszych dochodach.
Kalkuluje się, że skutkiem wejścia w życie projektowanych zmian będzie wzrost wpływów składkowych do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (wskazuje się na kwotę ok. 7,1 mld zł).
Oczywiście należy pamiętać, iż z drugiej strony większe składki na ubezpieczenie emerytalne spowodują wzrost zewidencjonowanych składek, co ostatecznie doprowadzi do stopniowego wzrostu wydatków na emerytury wyliczane według nowych zasad. W dłuższej perspektywie czasowej owa zmiana oznacza więc większe obciążenia dla budżetu. Szacuje się, iż obecnie około trzystu siedemdziesięciu tysięcy osób osiąga zarobki na poziomie wyższym niż trzydziestokrotność prognozowanego wynagrodzenia, toteż tyle osób byłoby potencjalnie dotkniętych tą nowelizacją.
Pamiętać należy, że tego typu zmiany mogą prowadzić również do szeregu innych niekorzystnych efektów. Z jednej strony mogą one zmobilizować lepiej zarabiających pracowników do szukania sposobów na zniwelowanie skutków proponowanych regulacji poprzez wybór innych form zatrudnienia. Może zatem wzrosnąć zainteresowanie zakładaniem działalności gospodarczej, gdzie obowiązuje zasada ryczałtowego liczenia składek – co do zasady składki liczy się tam od podstawy wynoszącej sześćdziesiąt procent średniego wynagrodzenia. W efekcie mogłoby to spowodować spadek dochodów budżetowych, a więc efekt odwrotny od zamierzonego.
Negatywnym skutkiem będzie także w przypadku tego rodzaju zmian realny spadek pensji wysoko wykwalifikowanych pracowników, co może zmusić pracodawców do ponoszenia wyższych kosztów ich zatrudnienia.
Eksperci zwracają też uwagę na sprawę powrotu wysoko wykwalifikowanej kadry z zagranicy. Wyższe opodatkowanie pracy może obniżyć konkurencyjność polskiego rynku pracy w tym zakresie.
Wycofanie projektu ustawy z Sejmu
Ostatecznie wnioskodawcy przedmiotowego projektu ustawy zdecydowali się na wycofanie go z Sejmu. Stosowny wniosek wpłynął do Marszałka Sejmu w dniu 19 listopada. Już pojawiają się pierwsze komentarze wskazujące na możliwe sposoby „łatania dziury budżetowej” powstałej po rezygnacji ze wspomnianych wcześniej wpływów rzędu nawet 7,1 mld zł rocznie. Jeden z nich mówi o podniesieniu limitu z trzydziestokrotności na czterdziestokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Z niecierpliwością należy oczekiwać na nowe pomysły w tym obszarze.
pomoc@pitax.pl