Informacje ogólne o podatku PIT
Przepisy dotyczące podatku PIT są określone w:
- ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - w poniższym artykule będziemy ją nazywać ustawą o PIT.
- ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - w poniższym artykule będziemy ją nazywać ustawą ryczałtową.
- ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja Podatkowa - w poniższym artykule będziemy ją nazywać Ordynacją.
Powyższe ustawy regulują zasady obliczania podatków z osiąganych przychodów przez osoby fizyczne, a zatem przez każdą osobę, która ma zdolność do czynności prawnych - co do zasady uzyskuje się ją przy osiągnięciu pełnoletności.
Chcesz sprawdzić jakie ulgi i odliczenia możesz uzyskać za 2023 rok?
Sprawdź teraz!Przepisy PIT ustalają następujące sposoby opodatkowania:
- opodatkowanie ogólne, wg skali 12%, 32% - opodatkowanie ogólne polega na płaceniu podatku proporcjonalnie do dochodu; im większy dochód, tym większy podatek do zapłacenia. W uproszczeniu - dla dochodów do 120 000 zł płacimy podatek w wysokości 12% dochodu, zaś od nadwyżki ponad tę kwotę będziemy zobowiązani do uiszczenia PIT w wymiarze 32% dochodu. Opodatkowanie ogólne stosujemy dla:a. dochodów, które uzyskujemy od tzw. płatników, czyli pracodawców lub podmiotów wypłacających nam wynagrodzenie, zasiłki i świadczenia, stypendia np. od organów rentowych, Urzędu Pracy, zakładów karnych, uczelni itp. Podmioty te wystawiają nam co roku PIT-11, PIT-8C lub PIT-11A/40A. b. dochodów uzyskiwanych z zagranicy, dochodów małoletnich, działów specjalnych produkcji rolnej, a także najmu oraz działalności gospodarczej, dla której wybraliśmy ogólny sposób opodatkowania.
- opodatkowanie ryczałtowe - to opodatkowanie stosujemy do najmu prywatnego (podatek wynosi 8,5% dochodów) oraz niektórych rodzajów działalności gospodarczej, określonej w ustawie ryczałtowej, w której również przypisane są stawki podatku dla danej działalności. Stawka podatku jest zawsze taka sama - niezależnie od wysokości dochodów.
- opodatkowanie stawką 19% - tę stawkę stosujemy dla dochodów ze zbycia nieruchomości oraz dla dochodów uzyskiwanych z giełdy. Ponadto 19-procentowym podatkiem rozliczamy działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej, dla których wybraliśmy liniowy sposób opodatkowania.
- kartę podatkową - tę formę opodatkowania stosujemy dla niektórych rodzajów działalności gospodarczych, zazwyczaj dla małych firm (np. krawcowe, szewcy, fryzjerzy, itd.) zatrudniających do 5 pracowników. Stawka podatku jest określona kwotowo - a jej wysokość zależy od warunków danego zakładu.
- opodatkowanie osób duchownych - osoby duchowne opłacają podatek w formie ryczałtu. Stawki ryczałtu są inne dla proboszczów i inne dla wikarych - określone są kwotowo i zależą od liczby mieszkańców parafii. Wysokość stawek jest określona w załącznikach do ustawy ryczałtowej.
Kto musi płacić podatek PIT?
Podatek PIT powinny płacić osoby fizyczne, które uzyskują wyżej wymienione dochody. Informacje o dochodach oraz wyliczony podatek wykazujemy na formularzu PIT. W zależności od rodzajów dochodów stosujemy inne formularze:
- PIT-37 - jest to najczęściej używany formularz, na tym druku rozliczają się osoby, które uzyskują podstawowe dochody z Polski; z pracy, emerytur, rent, umów dzieło, zlecenia.
- PIT-36 - to druk przeznaczony do wykazania dochodów z najmu, działalności gospodarczej opodatkowanej 12% lub 32% podatkiem, dochodów zagranicznych, dochodów małoletnich dzieci. Jeśli uzyskujemy któryś z wymienionych przychodów, to na druku wykazujemy również dochody, jak dla PIT-37.
- PIT-36L - to druk dla osób uzyskujących przychody w działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej - opodatkowanych 19-procentowym podatkiem.
- PIT-28 - to druk dla osób uzyskujących przychody z najmu prywatnego wg stawki 8,5/12,5% oraz dla osób uzyskujących przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtowo.
- PIT-38 - to druk dla osób uzyskujących przychody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, np. z giełdy, z kapitałów pieniężnych.
- PIT-39 - to druk przeznaczony dla osób uzyskujących przychody ze zbycia nieruchomości - jeśli od dnia nabycia/wytworzenia nieruchomości do dnia jej zbycia nie minęło 5 lat.
Termin i sposób zapłaty podatku
Podatek jest pobierany w ciągu roku przez pracodawców - w formie zaliczek na podatek lub uiszczany miesięcznie albo kwartalnie - przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, a czasami także przez wynajmujących. Aby zweryfikować, czy pracodawcy pobrali od nas odpowiednią kwotę oraz wysokość wpłacanych przez nas zaliczek na koniec roku podatkowego mamy obowiązek samodzielnie rozliczyć PIT i wysłać do urzędu skarbowego. Jeżeli z zeznania wynika niedopłata podatku - to musimy dopłacić, a jeżeli z zeznania wynika nadpłata podatku - to pieniądze są nam zwracane w formie zwrotu podatku.
Ostateczny termin zapłaty podatku oraz złożenia PIT dla opodatkowania ‘ogólnego’, czyli dla osób, które rozliczają się poprzez PIT-28, PIT-36, PIT-37, PIT-36L, PIT-38 i PIT-39 to 30 kwietnia, a jeśli ostatni dzień kwietnia wypada w dzień wolny od pracy, to termin rozliczeń oraz zapłaty podatku przedłuża się do pierwszego dnia roboczego następującego po 30 kwietnia.
W wyniku wdrożenia zmian Polskiego Ładu 2.0 termin do złożenia wszystkich PIT został ujednolicony. Oznacza to, że PIT-28 będziemy mogli sporządzić i doręczyć urzędowi skarbowemu do 30 kwietnia 2025 r.
Wynikający z zeznania rocznego podatek musimy zapłacić w tym samym terminie, jaki mamy na sporządzenie deklaracji PIT. Podatek możemy zapłacić przelewem pocztowym, przelewem bankowym lub w kasie urzędu skarbowego. Szczegółowe informacje na temat zapłaty podatku znajdziemy w artykule: Jak zapłacić podatek?
Odpowiedz na serię prostych pytań i PITax.pl wyśle Twój PIT do urzędu skarbowego!
PIT w kilka minutInformacje dodatkowe
Nasz przychód do opodatkowania możemy pomniejszyć o przysługujące nam koszty uzyskania przychodów oraz należne nam ulgi i odliczenia (np. ulgę na internet, darowizny, ulgę rehabilitacyjną, ulgę na IKZE itd). Powyższe elementy pomniejszą nasz dochód i w konsekwencji podatek.
pomoc@pitax.pl