Informacje ogólne o podatku od spadków i darowizn (PSD)
Przepisy dotyczące podatku od spadków i darowizn są określone w ustawie z dnia 23 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Na potrzeby niniejszego artykułu będziemy ją nazywać ustawą o PSD.
Powyższa ustawa reguluje zasady obliczania podatku od tzw. przyrostu majątku. Upraszczając, podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie własności rzeczy lub praw w drodze spadku lub darowizny.
Podatkiem PSD podlega nabycie:
- własności rzeczy lub praw majątkowych (prawa do korzystania i rozporządzania danym utworem, dziełem) w drodze:
- spadku,
- darowizny,
- zasiedzenia - nabycia czegoś wskutek upływu określonego czasu,
- nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
- zachowku,
- nieodpłatnej; renty, użytkowania lub służebności
2. praw do wkładu oszczędnościowego - na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci,
3. jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego,
4. własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Kwota podatku PSD zależy od wartości nabytej rzeczy lub praw majątkowych oraz od grupy podatkowej, do której należymy. Ustawa wyróżnia trzy grupy podatkowe. Temat ten zostanie rozwinięty w dalszej części artykułu.
Gdy otrzymamy prawa do własności danej rzeczy lub praw majątkowych, to musimy o tym poinformować urząd skarbowy w terminie jednego miesiąca od dnia nabycia spadku/darowizny. Informacje te wykazujemy na druku SD-3 - jest to zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych lub składamy wspólne zeznanie podatkowe (SD-3 wraz z informacjami o pozostałych podatnikach SD-3/A). Do formularzy należy dołączyć dokumentacje stwierdzającą przedmiot nabycia i od kogo następuje nabycie, wykazującą stopień pokrewieństwa i powinowactwa względem osoby będącej darczyńcą itp.
Na podstawie wypełnionego druku SD-3, urząd skarbowy wysyła nam decyzję z kwotą podatku do zapłacenia. Podatek musimy zapłacić w ciągu 14 dni od dnia otrzymania decyzji.
Kto musi płacić podatek od spadków i darowizn (PSD)?
Do płacenia podatku PSD zobowiązane są osoby, które nabyły daną rzecz, prawo majątkowe lub inne składniki wymienione powyżej (w części artykułu opatrzonej nagłówkiem “Informacje ogólne o podatku od spadków i darowizn"). Podatek PSD płacimy, gdy dana rzecz przewyższa kwotę wolną od PSD. Kwota wolna wynosi od 5 733 do 36 120 zł - jej wysokość zależy od przynależności nabywcy do grupy podatkowej.
Wyróżniamy trzy grupy podatkowe:
I grupa podatkowa, to:
- małżonek (obecny, nie były), małżonek w separacji,
- zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
- wstępni (np. mama, tato, dziadkowie),
- rodzeństwo,
- pasierb,
- ojczym,
- macocha,
- teściowie,
- zięć,
- synowa.
Wysokość kwoty wolnej od podatku dla I grupy podatkowej wynosi 36 120 zł. Kwota ta dotyczy wartości nabytych własności od jednej osoby w ciągu 5 lat.
II grupa podatkowa, to:
- zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, bratanek),
- rodzeństwo rodziców (np. wujek, ciocia),
- zstępni i małżonkowie pasierbów,
- małżonkowie rodzeństwa (np. mąż siostry),
- rodzeństwo małżonków (np. brat żony - szwagier),
- małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry naszego męża),
- małżonkowie innych zstępnych (np. żona wnuka).
Wysokość kwoty wolnej od podatku dla II grupy podatkowej wynosi 27 090 zł. Kwota ta dotyczy wartości nabytych własności od jednej osoby w ciągu 5 lat.
III grupa podatkowa, to:
-
pozostałe osoby
Wysokość kwoty wolnej od podatku dla III grupy podatkowej wynosi 5 733 zł. Kwota ta dotyczy wartości nabytych własności od jednej osoby w ciągu 5 lat.
Zwolnienie z płacenia podatku PSD
Podatku PSD nie muszą płacić:
a) członkowie najbliższej rodziny - małżonkowie, wstępni, zstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym i macocha (czyli pierwsza grupa podatkowa za wyjątkiem teściów, zięcia i synowej) - niezależnie od kwoty spadku lub darowizny. Aby skorzystać ze zwolnienia nabywcy są zobowiązani do złożenia w urzędzie skarbowym informacji o nabyciu spadku/darowizny. Należy tego dokonać na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania spadku/darowizny.
b) osoby, które nabyły własność lub prawo majątkowe o wartości nieprzekraczającej kwoty wolnej od podatku, czyli odpowiednio 36 120 zł, 27 090 zł i 5 733 zł - dla nabywców należących do I, II i III grupy podatkowej. W przypadku nabycia rzeczy o wartości niższej niż kwota wolna od podatku nie trzeba składać w urzędzie skarbowym żadnych oświadczeń o nabyciu spadku, darowizny.
Termin i sposób zapłaty podatku (PSD)
Osoby, które nabędą spadek (o wartości wyższej niż kwota wolna od podatku PSD), w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powinny złożyć do urzędu skarbowego informacje lub zeznanie o nabyciu spadku/darowizny. Informacje o nabyciu praw własności składać należy na druku SD-3 lub SD-3/A - gdy zeznanie jest wspólne.
Obowiązek podatkowy powstaje z dniem:
- przy nabyciu w drodze spadku, zapisu i testamentu - z chwilą przyjęcia spadku, wykonania zapisu i wykonanie testamentu,
- przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia stosownych oświadczeń lub wykonania odpowiedniego polecenia,
- przy nabyciu w drodze zasiedzenia - z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie,
- przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności - z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu,
- przy nabyciu w drodze zachowku - z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części,
- przy nabyciu w drodze nieodpłatnej (renty, użytkowania, służebności) - z chwilą ustanowienia tych praw.
Po przesłaniu do urzędu skarbowego druku SD-3, urząd wydaje decyzje, w której stwierdza wysokość podatku. Zapłaty podatku dokonuje się bezpośrednio w kasie organu podatkowego lub na jego rachunek bankowy w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.
Podsumowanie terminów
- jeden miesiąc - to czas, w ciągu którego należy zgłosić do urzędu skarbowego informacje, zeznanie SD-3 oraz SD-3/A o nabytym spadku/darowiźnie,
- sześć miesięcy - to czas, w ciągu którego osoby zwolnione od podatku PSD powinny złożyć do urzędu informacje, zeznanie SD-Z2 o nabytym spadku/darowiźnie,
- 14 dni - to czas, w ciągu którego należy zapłacić podatek od spadku i darowizn. Liczony jest od dnia doręczenia nam decyzji wystawionej przez urząd.
pomoc@pitax.pl