Aktualny stan prawny
W świetle aktualnego stanu prawnego, Krajowa Administracja Skarbowa może uzyskać wgląd do konta bankowego podatnika w ściśle ograniczonych ramach procesowych. Informacje odnośnie konkretnego rachunku w banku mogą zostać udostępnione organowi administracji skarbowej wyłącznie wtedy, gdy względem podatnik jest stroną kontroli podatkowej bądź postępowania podatkowego. Należy wskazać, że informacja przekazywana przez bank, w którym znajduje się rachunek danej osoby nie pozostaje bez ograniczeń a winna dotyczyć wyłącznie okresu objętego wszczętym postępowaniem. Wraz z drugim półroczem tego roku, dotychczas obowiązujące regulacje zostaną rozszerzone w dwóch płaszczyznach.
Wraz z drugim półroczem tego roku, dotychczas obowiązujące regulacje zostaną rozszerzone w dwóch płaszczyznach.
Podatnik na równi z podejrzanym
Do 1 lipca 2022 r. poza ww. katalogiem postępowań organy administracji skarbowej nie mają możliwości uzyskania dostępu do konta bankowego osoby fizycznej będącej podatnikiem. Takie uprawnienie organu przysługuje wyłącznie w związku ze wszczętym postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, ale wobec podejrzanego. Za sprawą pozornie drobnej zmiany w redakcji art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej obecny stan rzeczy ulegnie gruntownej zmianie. Słowo „podejrzany” zastąpiono bowiem „osobą fizyczną”.
Jakie zmiany rodzi ta z pozoru subtelna zmiana? Aby odpowiedzieć na to pytanie, w pierwszej kolejności należy wskazać, iż karne postępowanie przygotowawcze rozróżnia jego dwie fazy. Pierwszą z nich jest ad rem. Jest to faza postępowania tocząca się w danej sprawie, w której jeszcze nie przedstawiono żadnej osobie zarzutu popełnienia przestępstwa. Dopiero w następstwie przekształcenia się postępowania przygotowawczego z fazy ad rem w in personam (przeciwko osobie) dochodzi do nadania osobie statusu podejrzanego. W rezultacie oznacza to, że organ podatkowy prześwietli rachunek bankowy osoby, której mogą nawet nie zostać postawione jakiekolwiek zarzuty karne. To z kolei rodzi obawę instrumentalnego wykorzystania tejże instytucji i stanowić może nieuzasadnioną inwigilację w aktywność finansową podatnika.
Informacje o rachunku bankowym uzyska więcej organów
Ponadto został rozszerzony krąg organów mogących uzyskać dostęp do rachunku bankowego podatnika. Dotychczas podmiotami mogącymi skorzystać z tego rodzaju uprawnienia procesowego były Szef Krajowej Administracji Skarbowej lub naczelnik urzędu celno-skarbowego. Teraz katalog ten został wzbogacony również o naczelników urzędów skarbowych.
Tajemnica bankowa jako remedium na szersze uprawnienia organów
Należy jednak wskazać, że przepisy ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie ww. uprawnień należy odczytywać we wzajemnej relacji z regulacjami Ordynacji podatkowej oraz Prawa bankowego. Ich wykładnia prowadzi z kolei do wniosku, iż bank udzielając informacji odnośnie rachunku bankowego danej osoby jest zobowiązany do ścisłego przestrzegania tajemnicy skarbowej. Dane przekazane przez banki są chronione tajemnicą skarbową, na temat której więcej można dowiedzieć się z artykułu Prawa podatnika.
pomoc@pitax.pl