Nadpłata podatku jako alternatywna metoda lokaty oszczędności

Nieoczekiwany skutek podnoszenia stóp procentowych

Od początku ostatniego kwartału minionego roku Polacy borykają się ze stopniowym wzrostem cen, który jest coraz dotkliwiej odczuwalny z każdym kolejnym miesiącem. W odpowiedzi na rosnącą inflację, Rada Polityki Pieniężnej przy Narodowym Banku Polskim (dalej również: RPP) postanowiła zainterweniować poprzez podniesienie stóp procentowych. Wbrew powszechnym doniesieniom medialnym, rozpoczęty cykl podwyżek nie ogranicza się swoim wpływem wyłącznie do pogarszającej się sytuacji kredytobiorców, lecz ma przełożenie również na inne strefy ekonomiczne. Mowa w tym miejscu nie o instrumentach bankowych, ale o rozliczeniach podatkowych, które mogą przynieść dodatkowe korzyści wielu podatnikom.

Wysokość stóp procentowych – sierpień 2022 roku

Na chwilę sporządzania niniejszego artykułu, stopy procentowe NBP osiągnęły rekordowy wynik na płaszczyźnie minionych 17 lat. W wyniku ostatniego posiedzenia RPP, które odbyło się 7 lipca 2022 roku, poszczególne wskaźniki wynoszą:

1. stopa referencyjna 6,50% w skali rocznej;
2. stopa lombardowa 7,00% w skali rocznej;
3. stopa depozytowa 6,00% w skali rocznej;
4. stopa redyskonta weksli 6,55% w skali rocznej;
5. stopa dyskontowa weksli 6,60% w skali rocznej.

Mając na uwadze stanowisko Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 7 marca 2022 roku oraz rokowania analityków należy spodziewać się kolejnych podwyżek dokonywanych przez RPP przy NBP. Zgodnie z wyżej wskazanym zaleceniem organu nadzoru oraz oczekiwaniami ekspertów, wysokość referencyjnej stopy procentowej w perspektywie najbliższego roku może wynieść nawet 7,75%.

Kolejne posiedzenie RPP zostało wyznaczone na pierwszą połowę września 2022 roku.

Podwyżka stóp procentowych a rozliczenia podatkowe

Przez przeszło 6 lat, w okresie od stycznia 2016 r. do lutego 2022 r. wysokość odsetek podatkowych pozostawała na niezmiennym poziomie 8%. Należy wskazać, iż odsetki podatkowe mają zastosowanie nie tylko w przypadku spóźnionych rozliczeń podatników, lecz również w przypadku opieszałego zwrotu nadpłaty podatku realizowanego przez organ podatkowy. Stabilny pułap odsetek podatkowych uległ zmianie od początku 2022 roku. Z uwagi na konsekwentne podwyższanie poziomu oprocentowania stopy lombardowej, realna wartość oprocentowania należności podatkowych uległa podwojeniu – do pułapu 16%.

Jak podwyżka stóp procentowych wpływa na wysokość oprocentowania nadpłaty podatku? Wynika to z treści przepisu art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej, w którym unormowany został mechanizm liczenia oprocentowania rozliczeń podatkowych. Zgodnie z nim stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego (wartość wyłuszczona w powyższej liście), ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%.

Do początku lutego 2022 roku, zastosowanie powyższego wzoru powodowało, że dodanie 2% do dwukrotności stopy lombardowej nie przekraczało poziomu 8%, stąd stosowano tę właśnie stawkę jako minimalny próg oprocentowania należności podatkowych.

W odniesieniu do należności podatkowych od 7 lipca 2022 roku zastosowanie ma stawka 16% ponieważ:

200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego: 7,00%*2 = 14%

Wysokość odsetek od zaległości podatkowych: 14% + 2% = 16%

Wyższe odsetki podatkowe mają wpływ na kwotę zwrotu podatku

W zależności od indywidualnej pozycji podatnika, wyższa stawka odsetek podatkowych nie zawsze będzie działać na jego niekorzyść. Jak wskazano powyżej, oprocentowaniu w tej samej wysokości co odsetki od zaległości podatkowych podlegają również nadpłaty. Oznacza to, że organ podatkowy dokonując opieszałego zwrotu nadpłaty naszego podatku, będzie zobowiązany wypłacić podatnikowi również wartość odsetek w nowej podwyższonej wysokości.

Kiedy będziemy mieli do czynienia z zaległością podatkową powstałą z winy organu podatkowego? Możliwość naliczania odsetek należnych podatnikowi będzie przysługiwać za każdy dzień zwłoki ze strony urzędu skarbowego. Mając na uwadze tegoroczne rozliczenia PIT, na zwrot podatku za 2021 rok organ podatkowy ma termin uzależniony sposobem sporządzenia deklaracji:

• 45 dni – jest to termin właściwy dla PIT-ów sporządzonych i nadanych w formie elektronicznej. Okres ten obowiązuje w sytuacji rozliczenia za pośrednictwem rządowej platformy Twój e-PIT, ale również w razie przesłania zeznania rocznego z wykorzystaniem programów do wypełnienia PIT (np. PITax.pl);
• 3 miesiące – tyle czasu ma fiskus w przypadku zeznań rocznych wypełnionych w formie tradycyjnej tzn. papierowej. Jest to okres do dokonania zwrotu nadpłaty zarówno przy otrzymaniu deklaracji PIT w drodze listownej (za pośrednictwem operatora pocztowego Poczty Polskiej S.A., kuriera itp.) czy w przypadku złożenia PIT bezpośrednio w biurze podawczym siedziby właściwego urzędu skarbowego.
  
  

Spóźniony zwrot podatku jako forma lokaty oszczędności

Podwyższona wartość stóp procentowych – w tym przypadku stopy lombardowej – sprawia, że opieszałe rozliczenie deklaracji podatkowej przez organ podatkowy jawi się jako kusząca alternatywa wobec instrumentów bankowych obecnie dostępnych na rynku. Spostrzeżenia wymaga, iż wbrew oczekiwaniom analityków wzrosty wskaźników banku centralnego nie przełożyły się na oprocentowanie lokat.

Mając na uwadze, że należności podatkowe cechują się rekordowo wysokimi odsetkami od zaległości, można uznać to za konkurencyjną metodę „oszczędzania”. Dotychczasowa praktyka urzędów skarbowych ukazuje bowiem, że dokonywanie zwrotu podatku z przekroczeniem terminu nie należy do najrzadszych zjawisk. Wykorzystując stosunkowo niedługi okres na rozliczenie PIT online (45 dni) oraz rosnącą wartość stóp procentowych może się okazać, iż opóźniony zwrot PIT jest najkorzystniejszą metodą powiększenia swojego kapitału, któremu nie towarzyszy żadne ryzyko.