Termin na zmianę formy opodatkowania
Mając na uwadze, że wraz z początkiem 2022 roku doszło do gruntownego przebudowania obowiązującego systemu podatkowego, wielu podatników dokonało zmiany sposobu rozliczeń z urzędem skarbowym. Główną przyczyną migracji podatkowej przedsiębiorców nad modyfikacją dotychczasowej formy opodatkowania są nowe zasady ustalania składki zdrowotnej. Co do zasady, podstawę jej wymiaru stanowi wartość przychodów bądź dochodów podatnika, nie zaś jak do tej pory – wysokość przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego przez Główny Urząd Statystyczny w danym roku. Ponadto została całkowicie zlikwidowana możliwość odliczenia składki zdrowotnej.
Niestety, większość podatników, którzy prowadzą swoje działalności gospodarcze, nie może już dokonać zmiany formy opodatkowania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, przedsiębiorca ma czas na zmianę sposobu rozliczeń na podatek liniowy lub ryczałt w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął swój pierwszy przychód w danym roku. Wyjątkiem jest wyłącznie sytuacja, w której pierwszy taki przychód wystąpił w grudniu – wtedy przedsiębiorca może przejść na inną formę opodatkowania w terminie do końca roku.
Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca w danym roku, pierwszy swój przychód osiągnął w styczniu, czas na zmianę formy opodatkowania ma wyłącznie do 20 lutego (w 2022 roku do 21 lutego).
Skala podatkowa zyskuje na atrakcyjności
Ogłoszone 24 marca 2022 roku zapowiedzi zmian podatkowych w PIT sprawiają, że skala podatkowa staje się konkurencyjną alternatywą dla ryczałtowego modelu rozliczeń podatkowych. Pomimo składki zdrowotnej na poziomie 9% od dochodu istnieje bowiem możliwość uwzględnienia kwoty wolnej od podatku (30 000 zł), zaś stawka może doznać znacznego obniżenia z 17% do 12%. Ww. atuty w powiązaniu z możliwością uwzględnienia kosztów podatkowych pomniejszających przychód podlegający opodatkowaniu sprawiają, że wielu ryczałtowców może żałować dokonanego wyboru co do formy opodatkowania.
Przejście na zasady ogólne w trakcie roku podatkowego
Istnieją dwie metody „przejścia” na skalę podatkową przez ryczałtowców. Pierwszym z nich jest zakończenie dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej i utworzenie nowego podmiotu. Rozwiązanie to niestety może wiązać się z utratą wielu preferencji tj. pozbawienie z opłacania wyłącznie składki zdrowotnej w ramach Ulgi na start. Ponadto wiele osób może nie móc skorzystać ze wskazanej formy „przejścia” na zasady ogólne z uwagi na zaciągnięte zobowiązania (np. kredyt gotówkowy) czy przyznane dotacje.
Mniej oczywistym sposobem skorzystania z rozliczenia na zasadach ogólnych przez osobę, która dotychczas podlegała zryczałtowanej formie opodatkowania jest spełnienie negatywnej przesłanki wyłączającej możliwość ryczałtowego rozliczenia. Katalog tego typu zdarzeń określa art. 8 zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej również: RPIT).
Świadczenie na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy
Jedną z negatywnych przesłanek pozbawiających podatnika ryczałtowego rozliczenia i „zmuszającej” go do przejścia na skalę podatkową określa art. 8 ust. 2 RPIT. Zgonie ze wskazanym przepisem jeżeli ryczałtowiec uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników:
- wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
- wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym.
- w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i, poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
Osiąganie przychodów z określonej działalności
Analogiczna sytuacja będzie miała miejsce w odniesieniu do podatników osiągających w całości lub w części przychody z tytułu np:
- działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
- wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
Również w tej sytuacji podatnik traci możliwość ryczałtowego rozliczenia i jest zmuszony do przejścia na zasady ogólne.
Niekonstytucyjność zmian podatkowych w trakcie roku
Niestety należy uznać, że niezależnie od kształtu przyjętych finalnie rozwiązań, wątpliwym jest aby zapowiadane zmiany były korzystne dla wszystkich podatników. „Dynamiczne” stanowienie prawa podatkowego jawi się jako oczywiście niekonstytucyjne w demokratycznym państwie prawa.
pomoc@pitax.pl